نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
کارشناس سازمان بنادر و دریانوردی در بندر نوشهر
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی امکانسنجی سرمایهگذاری برای راهاندازی ترمینال دوم در بندر نوشهر انجام شدهاست. این تحقیق بر اساس مدلهای مالی، به تحلیل شاخصهایی مانند IRR ، NPV و دورة بازگشت سرمایه بر اساس متغیر اصلی حداقل عملکرد سالانه در سناریوهای مختلف نرخ رشد عملکرد ترمینال دوم میپردازد. متغیرهای این پژوهش در قالب نرمافزار Comfar مورد ارزیابی قرار گرفته و از شش سناریوی پیشبینی شده، سرمایهگذاری در سه سناریو توجیهپذیر بوده و به سرمایهگذار این فرصت را میدهد تا با بررسی عوامل اثرگذار در پروژه ترمینال دوم بندر نوشهر سرمایهگذاری کند. این پژوهش در سالهای 89 و 90 انجام شده و متغیرهای هزینه و فایده ملحوظ در آن، براساس نرخهای ریالی و ارزی همان سالها محاسبه شده است.
کلیدواژهها
1ـ مقدمه
بنادر از مهمترین مراکز اقتصادی ، صنعتی، رشد و شکوفایی هر کشوری میباشد. عملکرد بنادر در الگوی توسعهای هر کشور واقعیتی انکارناپذیر است (یوسفی، 1385). از همین رو سرمایهگذاری در زیرساختها و روساختهای بنادر بهمنظور استفاده از پتانسیلهای بالقوه کشور میتواند ضمن ایجاد اشتغال و تحرک اقتصاد منطقهای، بر توسعه اقتصاد ملی نیز تأثیرگذار باشد (حسنزاده محمدی، 1390، 307). سودآوری صنعت حملونقل دریایی، سرمایهگذاران مختلف را بر آن داشت تا بهصورت جدی در بخش حملونقل دریایی سرمایهگذاری کند. این سرمایهگذاری شامل بخشهای کشتیرانی، ترمینالهای بندری، ارائه خدمات جانبی به فعالان بندری و دریایی، انجام فعالیتهای ارزشافزوده در کنار بنادر و ... است. در ایران نیز از دهه 70 خصوصسازی بنادر و ورود سرمایهگذاران مختلف به این بخش شتاب چشمگیری یافت. سازمان بنادر و دریانوردی نیز در راستای سیاستهای توسعهای خود و جهت تبدیل بنادر ایران از بنادر نسل اول که صرفاً فعالیتهای تخلیه و بارگیری انجام میداد به بنادر نسل دوم که صنایع تولیدی را در کنار خود میبینند و بنادر نسل سوم که فعالیتهای بازرگانی و توزیع کالا را انجام میدهند، تسهیلات گستردهای را برای سرمایهگذاران بخشهای بندری فراهم کرده است.
رقابت بین ترمینال اپراتورهای بندر انزلی در کنار سایر عوامل، رشد چشمگیر آن بندر را طی یک دهه اخیر به همراه داشته است. همین امر سبب شد تا دو بندر نوشهر و امیرآباد نیز درصدد ایجاد ترمینال دوم و ورود ترمینالاپراتور جدید به این بنادر برآیند. بندر نوشهر با الگوپذیری از تجربه بنادر فریدونکنار و انزلی در نظر دارد با سرمایهگذاری بخش خصوصی، ترمینال دوم را در محدوده سه پست اسکلة احداثی جنوبی و بخشی از اراضی استحصالشده از دریا در ضلع شرقی، ایجاد نماید. ازاینرو این پژوهش به بررسی سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر و ارزیابی اقتصادی آن میپردازد.
2ـ مواد و روش
روش جاری بهمنظور ارزیابی اقتصادی ایجاد ترمینال دوم در بندر نوشهر استفاده از تحلیلهای هزینه و فایده و مدلهای مالی است. بر همین اساس هزینهها، درآمدهای حاصل از اجرای این پروژه سرمایهگذاری استخراج و سود آن محاسبه شد.
: سود : درآمد کل : هزینه کل
توابع درآمد:
: درآمد در سال t : نرخ تعرفه خدمات بندری از نوع j در سال t : حجم عملیات بندری (تناژ) از نوع j در سال t
(0,1…..,T) = t
معمولاً پیشبینیهایی که در مورد تقاضای کل برای دریافت خدمات بندری (حجم عملیات بندری) انجام میشود، بر مبنای سوابق و روند گذشته آنها صورت میپذیرد. زمانیکه حجم عملیات در سال پایه Q1 و نرخ افزایش سالانه حجم عملیات شناختهشده یا قابل پیشبینی باشد، میتوان حجم عملیات را در سالt به ترتیب زیر برآورد نمود.
gq = نرخ افزایش سالانه حجم عملیات بندری ترمینال جدید در سال t
qt= حجم عملیات بندری ترمینال جدید در سال t
نرخ تعرفه خدمات بندری در ابتدای سال i برای حجم عملیات بندری ترمینال جدید بر مبنای کتابچه تعرفههای مصوب سازمان بنادر و دریانوردی است که در تمام بنادر کشور بهصورت یکسان اعمال میشود و نرخ رشد یا افزایش سالانه این تعرفهها از ابهامات کمتری نسبت به gq و qtبرخوردار است. بااینحال تعرفههای خدمات بندری را نیز میتوان برای سال t بدینصورت تعریف نمود.
gjp = نرخ افزایش تعرفه خدمات بندری از نوع j در سال ، Pjt = نرخ تعرفههای خدمات بندری
منابع درآمدی ترمینال:
با توجه به خدمات مختلفی که سازمان بنادر و دریانوردی در بنادر کشور انجام میدهد در واگذاری امور به بخش خصوصی بر اساس روال فعلی بنادر، سرمایهگذاران بخش ترمینالهای بندری بر اساس تعرفههای مصوب سازمان مجاز خواهند بود هزینه سه خدمت از مجموع خدمات بندری شامل هزینه عملیات خنکاری، هزینه عملیات باربری، هزینه عملیات انبارداری و نگهداری کالا از صاحبان کالا اخذ شود. در حال حاضر ترمینال اپراتورها ضمن اخذ هزینههای خنکاری، باربری و انبارداری از صاحبان کالا، درصدی از درآمدهای حاصله را بر اساس قراردادهای منعقده با بندر متبوعه، بهحساب آن بندر واریز میکند.
لازم به ذکر است ترمینال اپراتورها بهمنظور جلب رضایت مشتریان تنها میتوانند از سهم درآمدی خود تخفیف اعطا کنند و مجاز به کسر از سهم درآمدی بندر نیستند.
جریان هزینه:
هزینههای سرمایهگذاری و بهرهبرداری در ترمینالهای بندری را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: (1) هزینه سرمایهگذاری اولیه (2) هزینههای جاری.
سرمایهگذاری اولیه شامل احداث تأسیسات، انبارهای روباز (محوطهای)، سرپوشیده و تجهیزات تخلیه و بارگیری و هزینههای سربار و پیشبینینشده، است.
هزینههای جاری شامل، حقوق و دستمزد کارکنان، انرژی مصرفی، تعمیرات جاری و اساسی تجهیزات و تأسیسات، هزینههای اداری و هزینه اجاره ثابت و متغیر است.
تابع هدف:
هدف تعیین تابع عملکرد سرمایهگذاری است که معمولاً در قالب ارزش فعلی خالص و یا نرخ بازده داخلی تعریف میشود.
ارزش فعل خالص عبارت است از:
ارزش فعلی درآمدها =
ارزش فعلی هزینهها =
r = میانگین موزون نرخ تنزیل t = چرخه پروژه
درصورتیکه 0 ‹ سرمایهگذاری در پروژه دارای توجیه اقتصادی است.
IRR نرخ تنزیلی است که ارزش فعلی خالص پروژه را به صفر میرساند. نرخ بازده داخلی را میتوان بر اساس فرمول زیر برآورد کرد:
r = IRR NPV = 0
طرح دارای توجیه اقتصادی جهت اجرا است. if r < IRR NPV > 0
طرح فاقد توجیه اقتصادی جهت اجرا است . if r > IRR NPV < 0
خالص ارزش حال طرح برابر با صفر است . if r = IRR NPV = 0
پیشبینی بازار:
با توجه به اینکه ترمینال اپراتورهای بندری عموماً در بازار خدمات بندری فعالیت نموده و بهطور معمول از بازار کالاهای وارداتی، صادراتی و ترانزیتی فاصله دارند و گیرندگان خدمات بندری (صاحبان کالا) نیز با توجه به نیازهای بازارهای داخل و خارج اقدام به تجارت کالا میکنند، ازاینرو ترمینال اپراتورها دخل و تصرفی در میزان کالاهای وارده یا صادره ندارند مگر اینکه صاحب کالا شخصاً با اجاره ترمینال، مسئولیت عملیات تخلیه و بارگیری در بندر را نیز برعهده گیرد. نوسانات سالهای اخیر در حجم مبادلات تجاری کشور، بهخصوص در بنادر حاشیه دریای خزر که در جدول آماری زیر هم مشهود است، پیشبینی بازارها و عملیات آتی ترمینال اپراتورهای موضوع این پژوهش را با مشکل مواجه کرده است.
جدول ذیل عملکرد 12 ساله بندر نوشهر را در رویههای گمرکی واردات، صادرات و ترانزیت نشان میدهد. گروههای کالایی منتخب براساس بیشترین نوع کالاهای وارده تقسیمبندی شدهاند.
جدول (1): آمار عملکرد بندر نوشهر از سال 1377 تا 1388
سال |
واردات |
مجموع واردات |
صادرات |
ترانزیت |
کل عملیات |
|||||
آهنآلات |
غلات |
چوب و تخته |
کاغذ و مقوا |
کانتینر |
متفرقه |
|||||
1377 |
147,622 |
15,660 |
6,233 |
80,837 |
3,556 |
68,121 |
322,029 |
14,943 |
381 |
337,353 |
1378 |
562,709 |
- |
18,006 |
104,305 |
9,811 |
41,393 |
736,224 |
37,178 |
- |
773,402 |
1379 |
840,601 |
3,049 |
25,955 |
159,668 |
13,519 |
58,659 |
1,101,451 |
39,410 |
35 |
1,140,896 |
1380 |
851,436 |
166,053 |
41,020 |
149,691 |
6,307 |
58,002 |
1,272,509 |
45,493 |
1,507 |
1,319,509 |
1381 |
806,205 |
148,643 |
66,234 |
125,357 |
4,217 |
43,437 |
1,194,093 |
35,637 |
2,781 |
1,232,511 |
1382 |
714,070 |
64,374 |
116,644 |
171,013 |
3,869 |
38,334 |
1,108,304 |
47,963 |
738 |
1,157,005 |
1383 |
267,563 |
128,869 |
146,361 |
147,238 |
5,707 |
20,097 |
715,835 |
46,447 |
52 |
762,334 |
1384 |
544,391 |
62,436 |
123,852 |
136,013 |
2,251 |
10,155 |
879,098 |
93,443 |
4,758 |
977,299 |
1385 |
418,582 |
45,708 |
96,131 |
131,073 |
1,312 |
70,075 |
762,881 |
80,018 |
1,521 |
844,420 |
1386 |
1,349,945 |
58,666 |
108,166 |
121,929 |
1,835 |
62,954 |
1,703,495 |
51,867 |
627 |
1,755,989 |
1387 |
707,414 |
79,173 |
106,455 |
79,289 |
4,088 |
17,672 |
994,091 |
33,737 |
758 |
1,028,586 |
1388 |
626,757 |
312,298 |
96,401 |
159,393 |
1,791 |
30,998 |
1,227,638 |
27,587 |
360 |
1,255,585 |
جدول (2): آمار عملکرد کل بنادر شمالی ایران از سال (1388-1377)
سال |
واردات |
مجموع واردات |
صادرات |
ترانزیت |
کل عملیات |
|||||
آهنآلات |
غلات |
چوب و تخته |
کاغذ و مقوا |
کانتینر |
متفرقه |
|||||
1377 |
683,395 |
24,192 |
57,960 |
97,993 |
7,891 |
120,987 |
992,418 |
94,505 |
1,196 |
1,088,119 |
1378 |
1,337,251 |
- |
68,906 |
127,444 |
19,090 |
144,355 |
1,697,046 |
135,386 |
1,017 |
1,833,449 |
1379 |
2,514,910 |
42,449 |
94,784 |
172,047 |
26,347 |
192,075 |
3,042,612 |
157,820 |
5,758 |
3,206,190 |
1380 |
3,216,851 |
228,700 |
118,930 |
161,766 |
13,349 |
186,074 |
3,925,670 |
111,777 |
48,982 |
4,086,429 |
1381 |
2,973,645 |
211,078 |
178,702 |
141,790 |
29,759 |
152,235 |
3,687,209 |
125,347 |
118,957 |
3,931,513 |
1382 |
4,652,018 |
113,390 |
259,597 |
186,618 |
33,872 |
223,327 |
5,468,822 |
148,289 |
38,624 |
5,655,735 |
1383 |
4,296,827 |
188,888 |
323,949 |
169,975 |
32,663 |
196,992 |
5,209,294 |
159,201 |
31,312 |
5,399,807 |
1384 |
3,430,403 |
302,072 |
337,531 |
144,751 |
22,788 |
163,045 |
4,400,590 |
207,581 |
29,200 |
4,937,371 |
1385 |
4,426,457 |
140,416 |
295,309 |
132,628 |
10,967 |
216,641 |
5,222,418 |
219,372 |
87,545 |
5,529,335 |
1386 |
4,477,139 |
166,125 |
315,661 |
123,538 |
10,114 |
389,036 |
6,481,613 |
185,435 |
84,532 |
6,751,580 |
1387 |
5,296,985 |
429,096 |
286,792 |
81,831 |
11,600 |
410,145 |
6,516,449 |
137,120 |
80,428 |
6,733,997 |
1388 |
6,554,374 |
1.349.344 |
300,000 |
160,539 |
9,480 |
310,858 |
8,684,595 |
646,543 |
35,479 |
9,366,617 |
نمودار (1): سهم عملیاتی بندر نوشهر از کل عملیات بنادر شمالی کشور (1388-1377)
لازم به ذکر است که بندر امیرآباد از سال 1380 و بندر فریدونکنار از سال 1387 فعالیت خود را آغاز نمودهاند. این موضوع در کاهش سهم عملیاتی بندر نوشهر از کل عملیات بنادر شمالی کشور بیتأثیر نبوده است.
پیشبینی عملیات ترمینال دوم:
بر اساس دستورالعملهای سازمان بنادر و دریانوردی، کشتیهای وارده به بنادر کشور بر طبق اولویت ورود به لنگرگاه، در اسکلهها پهلو داده میشوند و اپراتورهای ترمینالهای مشابه در اولویتبندی و انتخاب کشتیهای وارده، نقشی ندارند. مگر اینکه با درخواست شرکت کشتیرانی یا صاحب کالا و با موافقت بندر و بر اساس برنامه از پیش تنظیمشده، کشتی موردنظر به ترمینال خاصی وارد شود. این شرایط در بندر نوشهر نیز جاری است. بنابراین با ایجاد ترمینال جدید، امکان استفاده از اسکلههای تجهیزشدة جدید نیز برای همه کشتیهای ورودی میسر خواهد شد. طبیعی است که از یک طرف کشتیرانیها بهمنظور به حداقل رساندن زمان انتظار نوبت، آمادگی خود را برای پهلوگیری به اولین اسکله خالی که شرایط لازم را دارا باشد، اعلام میکنند. از طرف دیگر بهمنظور ایجاد رقابت بین ترمینال اپراتورهای بندر نوشهر، با هدف افزایش کیفیت و کاهش قیمت تمامشده خدمات، حق انتخاب ترمینال به صاحبان کالا و شرکتهای کشتیرانی برای دریافت خدمات مطلوبتر، اعطا میشود. به همین دلیل تخصیص بخشی از حجم عملیات فعلی بندر نوشهر به ترمینال جدید دور از ذهن نخواهد بود.
با توجه به آنچه بیان شد و با در نظر گرفتن عملکرد حدوداً 1.200.000 تن در سال برای بندر نوشهر (مطابق آمارهای نسبی سالیان اخیر)، با هدف و انگیزة به حداقل رساندن زمان انتظار کشتیها و همچنین دریافت خدمات رقابتی، در سناریوهای این پژوهش پیشبینی میشود، حدود 40 درصد از عملیات فعلی بندر نوشهر، به میزان تقریبی 500.000 تن در سال، بدون در نظر گرفتن رشد عملیاتی سالانه ناشی از توسعه ارتباط تجاری و همچنین جذب کالا به سبب انجام فعالیتهای بازاریابی، به ترمینال جدید انتقال یابد. بنابراین حجم عملیات ترمینال جدید در سناریوهای این پژوهش، حدود 500.000 تن برای سال اول بهرهبرداری در نظر گرفته میشود لذا براساس نرخهای رشد پیشبینیشده در سناریوهای مختلف، برای 4 حجم عملیات 800.000 ، 1.200.000 ، 1.600.000 و 2.000.000 تن در سال، تجهیزات تخلیه و بارگیری و نیروی انسانی پیشبینی میشود.
گروههای کالایی:
با در نظر گرفتن نوع کالاهای وارده به بنادر شمالی ایران، بهطورکلی مجموعه کالاهای عملیاتی بنادر شمالی را میتوان در سه رویه گمرکی واردات، صادرات و ترانزیت به گروههای زیر تقسیم کرد: (1) آهنآلات، (2) غلات، (3) چوب و تخته، (4) کاغذ و مقوا، (5) کانتینر، (6) متفرقه، (7) کالاهای صادراتی و (8) کالاهای ترانزیتی.
6 گروه اول مربوط به رویه گمرکی واردات است و به دلیل حجم اندک صادرات و ترانزیت، کل گروههای کالایی این دو رویه گمرکی یکجا در نظر گرفته شده است. علیرغم اینکه حجم کانتینر ورودی به بنادر شمالی ایران محدود و ناچیز است اما به دلیل اهمیت حملونقل کانتینری و گسترش روزافزون فعالیتهای کانتینری در سطح جهانی، کانتینر بهعنوان یک گروه کالایی مجزا در این پژوهش لحاظ شده است.
جدول (3): سهم گروههای کالایی از کل عملیات بندر نوشهر (1388-1378)
گروه کالایی |
آهنآلات |
غلات |
چوب و تخته |
کاغذ و مقوا |
کانتینر |
متفرقه |
مجموع |
صادرات |
ترانزیت |
مجموع |
سهم از کل عملیات |
82/59 |
31/8 |
70/7 |
65/13 |
54/0 |
14/5 |
16/95 |
73/4 |
11/0 |
100 |
با توجه به اینکه در حال حاضر قرارداد ساخت سیلوی غلات به ظرفیت 50.000 تن و گردش سالانه حداقل 360.000 تن در سال، با یکی از پیمانکاران منعقد شده، قابل پیشبینی است پس از این، کل غلات وارده به بندر نوشهر در سیلوها تخلیه شود. بنابراین در این پژوهش غلات از فعالیت عملیاتی ترمینالهای اول و دوم بندر خارج میشود.
جدول (4): سهم گروههای کالایی از کل عملیات بندر نوشهر بدون غلات (1388-1378)
گروه کالایی |
آهنآلات |
چوب و تخته |
کاغذ و مقوا |
کانتینر |
متفرقه |
مجموع |
صادرات |
ترانزیت |
مجموع |
سهم از کل عملیات |
07/65 |
61/8 |
98/14 |
57/0 |
51/5 |
74/94 |
14/5 |
12/0 |
100 |
3- تجزیه و تحلیل دادهها
3-1- سناریوها
ارزیابی اقتصادی ترمینال دوم با استفاده از دادههای پژوهش و متغیرهای قابل پیشبینی و غیرقابلپیشبینی از طریق سناریوهای مختلف صورت میپذیرد. بنابراین، برای اینکه از کثرت حالتها و سناریوهای مختلف جلوگیری شود بهصورت پیشفرض پارهای از متغیرها، ثابت در نظر گرفته شده است.
جدول (5): فرضهای ثابت پژوهش
ردیف |
عنوان متغیر |
میزان متغیر |
1 |
عملکرد سال پایه |
500.000 تن* |
2 |
دوره پروژه (شامل دوره ساختوساز و بهرهبرداری) |
2 + 18 = 20 سال |
3 |
نرخ بازده مورد انتظار |
20 % |
4 |
اجاره ثابت (مترمربع ماهانه) |
5000 ریال |
5 |
اجاره متغیر (سهم درآمدی مالک) |
25 % |
6 |
هزینه سربار و پیشبینینشده |
3 % سرمایهگذاری ثابت اولیه |
7 |
نرخ افزایش تعرفههای عملیاتی |
10% |
8 |
آغاز پروژه |
1/1/1390 |
لازم به ذکر است که در عملیات بندری عموماً تجهیزات با ظرفیتی کمتر از 70 درصد ظرفیت اسمی خود فعالیت میکنند. بهطوریکه در بندر نوشهر با توجه به سوابق عملیاتی موجود، در صورت تخصیص تجهیزات مناسب به هر اسکله، میتوان سالانه حداقل 800.000 تن از هر اسکله بهرهبرداری نمود. تجهیزات پیشبینیشده در این پژوهش در شرایط تقریباً ایدئال انتخاب شدهاند و امکان پاسخگویی به ظرفیتهای عملیاتی بالاتر از ظرفیتهای توسعهای تعریفشده را دارند. بنابراین درصورتیکه در سالهای پایانی قرارداد براساس سناریوها و ظرفیتهای توسعهای پیشبینیشده در این پژوهش، نیاز به ورود تجهیزات جدید به ترمینال باشد، میتوان با بهبود کارایی تجهیزات موجود، سالهای پایانی قرارداد را نیز پوشش داد.
در این پژوهش بهصورت پیشفرض در چهار سال پایانی قرارداد، ورود تجهیزات جدید تخلیه و بارگیری به ترمینال جدید غیرضروری تلقی شده و امکان ادامه فعالیت ترمینال در ظرفیت توسعهای جدید با همان تجهیزات ظرفیت پیشین امکانپذیر است.
با ثابت نگهداشتن فرضهای جدول فوق، در 6 سناریو با تغییر در نرخ رشد عملیات پیشبینیشده در طول پروژه، اقتصادی بودن سرمایهگذاری مورد ارزیابی قرارگرفته و شاخصهای دورة بازگشت سرمایه، ارزش خالص فعلی و نرخ بازده داخلی استخراج میگردد.
سناریوی اول:
در این سناریو نرخ رشد عملیات بندر نوشهر معادل نرخ رشد حجم عملیاتی پیشبینیشده در طرح جامع بنادر بازرگانی کشور در نظر گرفته میشود. طرح جامع بنادر بازرگانی کشور بهطور مشترک توسط شرکتهای طرح نواندیشان کشور ایران و HPC آلمان انجام شده است. بر اساس پیشبینیهای طرح جامع بنادر بازرگانی کشور، سهم بندر نوشهر از عملیات تخلیه و بارگیری بنادر شمالی کشور تا سال 1394 به شرح جدول (6) برآورد شده است.
جدول (6): پیشبینی عملکرد بندر نوشهر براساس گزارش طرح جامع بنادر بازرگانی کشور
گزارش نهایی طرح جامع بنادر بازرگانی کشور (بندر نوشهر) تهیهشده توسط شرکتهای مشاور HPC و TNA |
||||||||
سال |
کالا |
غلات |
محصولات فلزی (آهنآلات) |
کانتینر |
سایر کالا (چوب، کاغذ و متفرقه) |
جمع |
مجموع کالاهای غیرنفتی |
نفت |
واحد |
تن |
تن |
تن |
تن |
تن |
تن |
تن |
|
1391 |
واردات |
155,411 |
774,867 |
16,492 |
362,350 |
1,309,120 |
2,295,839 |
445,000 |
صادرت |
- |
- |
34,167 |
66,870 |
101,037 |
|||
ترانزیت |
420,897 |
- |
385,683 |
79,102 |
885,682 |
|||
مجموع |
576,308 |
774,867 |
436,342 |
508,322 |
2,295,839 |
|||
1394 |
واردات |
195,258 |
839,440 |
22,221 |
392,860 |
1,449,779 |
2,609,024 |
470,000 |
صادرت |
- |
- |
46,030 |
72,443 |
118,473 |
|||
ترانزیت |
505,078 |
- |
440,772 |
94,922 |
1,040,772 |
|||
مجموع |
700,336 |
839,440 |
509,023 |
560,225 |
2.609.024 |
بر اساس اطلاعات و پیشبینی مشاور، نرخ رشد عملیات بندر نوشهر از سال 1388 تا 1394 بهطور تقریبی برای آهنآلات 82/2%، چوب، کاغذ و متفرقه 85/2% ، کانتینر 84/12% ، صادرات 98/5% و ترانزیت 08/6% است. بر همین اساس میانگین سهم گروههای کالایی مختلف برای سالهای 91 تا 94 به شرح جدول (7 ) برابر با 30/5 خواهد بود. همانگونه که مشاهده میشود در برآوردهای مشاور چوب و تخته، کاغذ و مقوا و کالاهای متفرقه در یک گروه تجمیع شده است لذا بهمنظور برآورد درآمد این سناریو بهمانند سایر سناریوهای پژوهش سهم این 3 گروه کالایی بهصورت یکسان تفکیک میشود.
جدول ( 7 ): سهم گروههای کالایی از کل عملیات بندر نوشهر براساس پیشبینی مشاور (1388-1394)
گروه کالایی |
آهنآلات |
کانتینر |
چوب و تخته |
کاغذ و مقوا |
متفرقه |
مجموع |
صادرات |
ترانزیت |
مجموع |
سهم از کل عملیات |
53/44 |
06/1 |
94/6 |
94/6 |
94/6 |
41/66 |
04/6 |
55/27 |
100 |
در این سناریو نرخهای رشد گروههای کالایی مختلف براساس سهم هر گروه از کل کالاها برای دوره 20 ساله پروژه در نظر گرفته میشود.
سناریو دوم:
در این سناریو نرخ رشد عملیاتی بندر نوشهر در طول مدت 20 سال و بهتبع آن ترمینال دوم بندر نوشهر سالانه 2% پیشبینی شده است.
سناریو سوم:
در این سناریو نرخ رشد عملیاتی بندر نوشهر در طول مدت 20 سال و بهتبع آن ترمینال دوم بندر نوشهر سالانه 4% پیشبینی شده است.
سناریو چهارم:
در این سناریو نرخ رشد عملیاتی بندر نوشهر در طول مدت 20 سال و بهتبع آن ترمینال دوم بندر نوشهر سالانه 6% پیشبینی شده است.
سناریو پنجم:
در این سناریو نرخ رشد عملیاتی بندر نوشهر در طول مدت 20 سال و بهتبع آن ترمینال دوم بندر نوشهر سالانه 8 درصد پیشبینی شده است.
سناریو ششم:
در این سناریو فرض شده است سرمایهگذار علاوه بر دریافت سهم 500.000 تنی از عملیات جاری بندر نوشهر (با درآمد مشخص حاصل از تعرفههای مصوب سازمان بنادر و دریانوردی)، از سال اول بهرهبرداری از طریق بازاریابی و با اعطای تخفیف 25% از سهم درآمدی خود، حداقل 300.000 تن کالای جدید از سایر بنادر شمالی جذب میکند. در این سناریو نرخ رشد عملیاتی بندر نوشهر در طول مدت 20 سال و بهتبع آن ترمینال دوم بندر نوشهر سالانه 5% پیشبینی شده است.
2-3- هزینههای پروژه:
هزینههای پروژه شامل دو بخش سرمایهگذاری اولیه و هزینههای جاری است:
سرمایهگذاری اولیه:
سرمایهگذاری اولیه شامل خرید تجهیزات تخلیه و بارگیری، احداث تأسیسات و انبارها و ملزومات اداری است که در پروژههای بندری زمین بهصورت اجاره در اختیار متقاضیان سرمایهگذاری قرار میگیرد. بنابراین در این پژوهش هزینه خرید زمین بهعنوان سرمایهگذاری اولیه وجود نخواهد داشت.
تجهیزات تخلیه و بارگیری:
با توجه به تنوع و ابعاد مختلف بستهبندی کالاهای وارده به ترمینالهای «کالاهای عمومی»[1]، تجهیزات موردنیاز اینگونه ترمینالها برخلاف ترمینالهای کانتینری بهصورت دقیق قابل پیشبینی نیست. ازاینرو در هر بندر با در نظر گرفتن ابعاد و اوزان کالاهای متنوع وارده، تجهیزات موردنیاز ترمینال بهطور تقریبی پیشبینی میگردد. به همین دلیل بر اساس نوع کالاهای وارده به بنادر شمالی ایران و با مطالعه تجارب پیشین ترمینال اپراتورهای فعال در این بنادر و همچنین اخذ نظر کارشناسان صاحبنظر بنادر، تجهیزات مختلف برای ترمینال موردنظر این پژوهش پیشبینی شده است.
جدول ( 8 ): تجهیزات پیشبینیشده با توجه به ظرفیتهای مختلف ترمینال
ظرفیت (تن) |
ظرفیتهای مختلف |
جمع |
قیمت هر دستگاه (میلیون ریال) |
|||
800,000 |
1,200,000 |
1,600,000 |
2,000,000 |
|||
جرثقیل ساحلی 80 تن |
3 |
1 |
1 |
1 |
6 |
34.500 |
جرثقیل محوطهای 65 تن |
2 |
0 |
1 |
0 |
3 |
7.500 |
جرثقیل محوطهای 55 تن |
1 |
1 |
0 |
1 |
3 |
6.500 |
جرثقیل محوطهای 50 تن |
2 |
0 |
1 |
0 |
3 |
5.500 |
جرثقیل محوطهای 35 تن |
1 |
1 |
0 |
1 |
3 |
4.500 |
لیفتراک 25 تن |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
2.500 |
لیفتراک 20 تن |
1 |
0 |
1 |
1 |
3 |
2.200 |
لیفتراک 15 تن |
1 |
1 |
0 |
1 |
3 |
1.800 |
لیفتراک 7 تن |
2 |
0 |
1 |
0 |
3 |
600 |
لیفتراک 5 تن |
1 |
0 |
1 |
0 |
2 |
500 |
لیفتراک کاغذ گیر 4 تن |
2 |
0 |
1 |
0 |
3 |
500 |
لیفتراک بغلگیر 3 تن |
2 |
0 |
1 |
0 |
3 |
400 |
لیفتراک کانتینررو 3 تن |
1 |
0 |
1 |
0 |
2 |
400 |
ریچ استاکر 45 تن |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
5.000 |
کشنده |
11 |
3 |
3 |
3 |
11 |
1.100 |
کفی 12متری 65 تن |
10 |
2 |
2 |
2 |
10 |
360 |
کفی 9 متری 30 تن |
5 |
2 |
2 |
2 |
5 |
280 |
کفی 6 متری 20 تن |
5 |
2 |
2 |
2 |
5 |
200 |
در ترمینال موردبررسی53700 مترمربع به کاربری انبار روباز، 16800 مترمربع به کاربری انبار سرپوشیده و مابقی به مساحت تقریبی 37000 مترمربع به راههای دسترسی و کانالهای تأسیسات اختصاص دارد. کل مساحت قابلواگذاری جهت ترمینال دوم شامل انبارهای روباز و سرپوشیده و راههای دسترسی جمعاً به مساحت 107.500 مترمربع است .
هزینه احداث تأسیسات، انبارها:
ساختمان اداری: جهت ترمینال ساختمانی دوطبقه به مساحت 300 مترمربع پیش بینی شده است. قیمت تقریبی ساختمان اداری با شرایط فوق 3.500.000 ریال به ازای هر مترمربع است.
انبار روباز: باقابلیت امکان برگزاری 5 تن بر مترمربع با مشخصات فنی به این شرح میباشد: ضخامت بتن مگ، 5 سانتیمتر؛ ضخامت بتن مسلح، 20 سانتیمتر به همراه شبکه توری میلهگرد 12 با فواصل 15 سانتیمتر. قیمت تقریبی انبار روباز با شرایط فوق 600.000 ریال به ازای هر مترمربع است.
انبار سرپوشیده: باقابلیت امکان برگزاری 3 تن بر مترمربع با مشخصات فنی به این شرح میباشد: ارتفاع فونداسیون، 1 متر؛ عرض دهانه انبار، 30 متر؛ طول انبار، 140 متر؛ ارتفاع، اضلاع 8 متر؛ و تاج 12 متر. قیمت تقریبی انبار سرپوشیده با شرایط فوق 1.700.000 ریال به ازای هر مترمربع است.
هزینههای سربار و پیشبینینشده:
با توجه به اینکه در طرحهای سرمایهگذاری همواره درصدی نیز بهعنوان هزینههای سربار و پیشبینینشده لحاظ میگردد ازاینرو ضمن بررسی طرحهای سرمایهگذاری ارائهشده به بندر نوشهر، در این پژوهش 3% سرمایهگذاری اولیه بهعنوان هزینههای سربار و پیشبینینشده در نظر گرفته شده است.
جدول (9 ): هزینه اولیه پیشبینیشده برای طرح ترمینال اپراتور دوم نوشهر
ردیف |
شرح سرمایهگذاری |
اجزای سرمایهگذاری |
هزینه کل در فاز اول (دوره ساختوساز) |
مدت موردانتظار |
ترتیب اجرا |
1 |
تأسیسات و انبارها |
ساختمان اداری، انبارهای روباز و سرپوشیده |
61.830 میلیون ریال |
24 ماه |
1 |
2 |
تجهیزات تخلیه و بارگیری |
جرثقیلها، لیفتراکها،ریچاستاکر، کشندهها و کفیها |
166.500 میلیون ریال |
12 ماه |
2 |
3 |
هزینههای سربار و پیشبینینشده |
3 درصد هزینه سرمایهگذاری اولیه تجهیزات و تأسیسات |
9/6849 میلیون ریال |
24 ماه |
3 |
جمع کل هزینههای سرمایهگذاری اولیه |
9/235.179 میلیون ریال |
هزینههای جاری:
پرسنل موردنیاز:
پرسنل موردنیاز عملیاتی به سه گروه تقسیم میشوند: (1) تیم تخلیه یا بارگیری کشتی (2) تیم تخلیه در انبار (3) تیم بارگیری به وسایل نقلیه (کامیونها) هر تیم تخلیه از کشتی در پیشکرانه شامل 1 نفر جرثقیل، 1 نفر بار شمار، 1 نفر راهنمای تخلیه، 2 نفر کارگر داخل خن کشتی، 2 نفر کارگر روی کشنده و 3 نفر راننده کفی (کشنده) است که به ازای هر کشتی دو گروه از ترکیب فوق موردنیاز است. با توجه به فعالیت بهطور معمول 2 جرثقیل بر روی هر کشتی معمولاً از 3 تیم تخلیه در پسکرانه (انبارهای بندر) استفاده میشود. هر تیم تخلیه در انبار شامل 1 نفر جرثقیل، 1 نفر صفاف، 3 نفر کارگر است. با عنایت به آنچه بیان شد، در صورت فعالیت دو تیم تخلیه در هر اسکله و 3 تیم تخلیه در پسکرانه، تعداد نیروهای عملیاتی برای هر کشتی شامل 5 نفر راننده جرثقیل، 17 نفر کارگر ساده، 6 نفر راننده کشنده، 2 نفر راهنمای تخلیه بر اسکله، 2 نفر بار شمار و 3 نفر صفاف میباشد. هر تیم بارگیری به وسایل نقلیه شامل 1 نفر راننده جرثقیل یا لیفتراک (بسته به نوع کالا )، 1 نفر بار شمار و 3 نفر کارگر است.
برای خروج بار از بندر تیمهای بارگیری با توجه به اعلام نیاز صاحبان کالا برای خروج کالاهایشان از بندر، فعالیت مینمایند. در حال حاضر در هر شیفت بین 2 تا 5 تیم بارگیری همزمان در ترمینال یک بندر فعالیت میکنند. این تعداد تیم بارگیری برای ترمینال دوم نیز پیشبینی شده است. تعداد شیفت کاری در ترمینال دوم همانند ترمینال اول، دو شیفت در نظر گرفته شده است.
جدول (10): حداقل پرسنل موردنیاز به ازای گروههای کاری در ظرفیتهای مختلف در هر شیفت
نوع تیم عملیاتی |
راننده جرثقیل |
راهنمای تخلیه |
بار شمار |
کارگر |
صفاف |
راننده کشنده |
تعداد گروههای کارگری موردنیاز در ظرفیتهای مختلف |
|||
800,000 |
1,200,000 |
1,600,000 |
2,000,000 |
|||||||
تیم تخلیه اسکله |
1 |
1 |
1 |
4 |
0 |
3 |
3 |
4 |
5 |
6 |
تیم تخلیه پشت خط |
1 |
0 |
0 |
3 |
1 |
0 |
6 |
7 |
8 |
9 |
تیم بارگیری |
1 |
0 |
1 |
3 |
0 |
0 |
2 |
3 |
4 |
5 |
تعداد پرسنل اداری، فنی و عملیاتی موردنیاز در این پروژه با توجه به شرایط مشابه ترمینال موجود بندر نوشهر و براساس حداقل پرسنل استاندارد برای ظرفیتهای مختلف عملیاتی پیشبینی گردیده است. بدیهی است تأمین بخش عمدهای از پرسنل موردنیاز برای آغاز کار ترمینال با حداقل ظرفیت عملیاتی الزامی است.
جدول (11): کل پرسنل موردنیاز ترمینال در ظرفیتهای مختلف
پرسنل بندر |
800,000 |
1,200,000 |
1,600,000 |
2,000,000 |
جمع |
نرخ دستمزد هر نفر (ماهانه) |
مدیر |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
20,000,000 |
معاون اداری و مالی |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
14,000,000 |
معاون عملیات |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
14,000,000 |
مسئول دفتر |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
6,000,000 |
حسابدار |
3 |
0 |
0 |
0 |
3 |
6,000,000 |
کارمند اداری |
6 |
0 |
0 |
0 |
6 |
6,000,000 |
مسئول سیستم کیفیت |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
75,000,000 |
تکنسین بهداشت و ایمنی |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
65,000,000 |
مسئول HSE |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
75,000,000 |
نظافتچی |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
5,000,000 |
مسئول برنامهریزی و عملیات |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
10,000,000 |
مسئول اسکله |
4 |
0 |
0 |
0 |
4 |
10,000,000 |
مسئول تجهیزات |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
8,000,000 |
مسئول تعمیرگاه |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
10,000,000 |
انباردار ملزومات و قطعات |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
9,000,000 |
مهندس مکانیک |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
8,000,000 |
مهندس الکترونیک |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
8,000,000 |
مسئول PM, CM, EM |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
7,000,000 |
استادکار هیدرولیک و پنوماتیک |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
10,000,000 |
کاردان مکانیک |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
6,500,000 |
کاردان الکترونیک |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
6,500,000 |
مکانیک تعمیرگاه |
3 |
1 |
1 |
0 |
5 |
6,500,000 |
کمک مکانیک |
3 |
1 |
1 |
0 |
5 |
5,500,000 |
آپارات |
1 |
1 |
|
|
2 |
6,000,000 |
تراشکار |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
7,000,000 |
سرویسکار |
1 |
1 |
1 |
0 |
3 |
6,000,000 |
استادکار آهنگری و جوشکاری |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
7,000,000 |
برقکار کارگاهی |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
5,500,000 |
انباردار کالاهای تجاری |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
10,000,000 |
کمک انباردار |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
8,000,000 |
راهنمای تخلیه |
6 |
2 |
2 |
2 |
12 |
6,000,000 |
بار شمار |
10 |
4 |
4 |
4 |
22 |
6,500,000 |
صفاف |
12 |
2 |
2 |
2 |
18 |
6,500,000 |
راننده جرثقیل یا لیفتراک |
22 |
6 |
6 |
6 |
40 |
8,000,000 |
راننده کشنده |
18 |
6 |
6 |
6 |
36 |
7,000,000 |
کارگر عملیاتی |
72 |
20 |
20 |
20 |
132 |
6,000,000 |
بیجک نویس |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
7,000,000 |
جمع پرسنل |
194 |
50 |
43 |
40 |
327 |
|
هزینههای تعمیر و نگهداری:
با بررسی گزارشهای PM و EM تعدادی از تجهیزات مشابه در ترمینال فعلی بندر نوشهر و با در نظر گرفتن استهلاک 20 ساله برای تجهیزات ترمینال مفروض، هزینههای تعمیر و نگهداری تجهیزات بهصورت ضریبی از قیمت روز تجهیزات، مطابق جدول (12) است.
جدول(12): هزینه تعمیر و نگهداری تجهیزات
دورة 5 ساله بهرهبرداری |
سال 1 تا 5 |
سال 6 تا 10 |
سال 11 تا 15 |
سال 16 تا 18 |
ضریب تعمیرات |
3 % |
4 % |
5 % |
7% |
هزینههای مربوط به سوخت، انرژی و ارتباطات:
براساس تجارب عملیاتی ترمینال فعلی بندر نوشهر و بررسی دستورالعمل بهرهبرداری تعدادی از تجهیزات استراتژیک، هزینه سوخت تجهیزات پیشبینیشده برای ظرفیتهای مختلف مطابق جدول (13) برآورد میشود.
جدول (13): هزینه سوخت تجهیزات
ظرفیت |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
میزان سوخت ماهانه |
35.000 لیتر |
50.000 لیتر |
65.000 لیتر |
80.000 لیتر |
میزان سوخت سالانه |
420,000 |
600,000 |
780,000 |
960,000 |
قیمت سوخت سالانه |
1,512,000,000 |
2,160,000,000 |
2,808,000,000 |
3,456,000,000 |
توضیح: قیمت سوخت گازوئیل با کرایه حمل به ازای هر لیتر 3600 ریال است .
همچنین هزینه برق، گاز، آب و تلفن ترمینال جدید در شرایطی تقریباً مشابه ترمینال فعلی بندر نوشهر بهصورت جدول (14) پیشبینی میگردد.
جدول (14): هزینه انرژی و ارتباطات
نوع هزینه |
مبلغ تقریبی هزینه ماهانه (ریال) |
ملاحظات |
برق |
80.000.000 |
جهت روشنایی محوطهها و انبارها |
گاز |
25.000.000 |
جهت گرمایش ساختمان اداری |
آب |
12.000.000 |
جهت مصرف شرب و شستشو |
تلفن |
3.000.000 |
جهت ارتباطات مخابراتی و اینترنتی و سرویس خطوط داخلی |
جمع هزینه (ماهانه) |
120.000.000 |
|
هزینههای مربوط بهحق امتیاز مالکیت:
هزینههای مربوط بهحق امتیاز مالکیت شامل دو بخش است. بخش اول هزینه اجاره ثابت اراضی در اختیار سرمایهگذار است که در این پروژه شامل مساحت کل اراضی انبارهای روباز و سرپوشیده و راههای دسترسی اختصاصی است. بخش دوم که از آن بهعنوان اجاره متغیر یاد میشود، درواقع سهم درآمدی مالک (بندر نوشهر) از خنکاری، باربری و انبارداری است.
بهطور معمول در قراردادهای سرمایهگذاری جاری سازمان بنادر در شمال کشور، اجاره ثابتی بین 1.000 تا 10.000 ریال به ازای هر مترمربع از سرمایهگذاران اخذ میگردد. همچنین سهم درآمدی موجر از درآمدهای طرحهای سرمایهگذاری مشابه در بنادر (اجارة متغیر) بین 15 تا 50% براساس تعرفههای مصوب سازمان بنادر و دریانوردی است. ارقام اجارة ثابت و ضرایب اجارة متغیر به میزانی تعیین میگردد که توجیهپذیری طرح مخدوش نگردد. با عنایت به آنچه گفته شد، بهصورت پیشفرض در سناریوهای این پژوهش، اجارة ثابت پروژه 5.000 ریال و اجارة متغیر آن 25% لحاظ میشود.
هزینههای اداری، نظافت و نگهداری تأسیسات:
در این پروژه بهمنظور انجام خدمات اداری ترمینال، نظافت و تعمیر و نگهداری تأسیسات بهطور متوسط ماهانه 100.000.000 ریال در نظر گرفته میشود. این رقم حاصل بررسی هزینههای مرتبط در ترمینال اول است.
3-3 منابع درآمدی
همانگونه که پیشتر گفته شد منابع درآمدی ترمینالهای بندری کالاهای عمومی در ایران به سه دسته اصلی خنکاری، باربری و انبارداری تقسیم میشود که تعرفههای مربوطه هرساله پس از تصویب در هیئت عامل سازمان بنادر و دریانوردی به بنادر ابلاغ میشود. ترمینال اپراتورها حق ندارند وجوهی بیشتر از تعرفههای مصوب سازمان بنادر و دریانوردی، از صاحبان کالا اخذ کنند. لذا منابع درآمدی این پژوهش تعرفههای مصوب سال 1390 با شرایط ذیل است.
طبق بررسیهای بهعملآمده بهغیر از آهنآلات و چوب و تخته 80% کالاهای متفرقه، 70% کالاهای صادراتی و 60% کالاهای ترانزیتی در محوطه نگهداری میشوند.
به دلیل فقدان آمار قابل استناد از مدتزمان ماندگاری کالاهای مختلف در بندر نوشهر، صورت پیشفرض مدتزمان ماندگاری کالاهای مختلف در ترمینال موردنظر برای محاسبه درآمدهای انبارداری، به شرح جدول (15) در نظر گرفته میشود.
جدول (15): مدتزمان ماندگاری کل کالاها و کانتینرهای وارده به ترمینال
انبارداری |
|||||||
کالاهای عمومی |
|
1 – 10 روز |
11 – 20 روز |
21 – 30 روز |
31 – 40 روز |
41 – 50 روز |
< 50 روز |
متوسط ماندگاری |
5 روز |
15 روز |
25 روز |
35 روز |
45 روز |
65 روز |
|
سهم کالاها در ماندگاری |
10% |
20% |
20 % |
20 % |
20 % |
10 % |
|
کانتینر |
|
1 – 10 روز |
11 – 30 روز |
31 – 60 روز |
61 – 90 روز |
> 90 روز |
|
متوسط ماندگاری |
5 روز |
20 روز |
45 روز |
75 روز |
95 روز |
||
سهم کالاها در ماندگاری |
20 % |
20 % |
20 % |
20 % |
20 % |
4-3 بررسی نرخ افزایش قیمتها
کلیه پروژههای سرمایهگذاری که مشمول زمان میشوند دستخوش تغییرات قیمتها در بخش هزینهها و درآمدها خواهند بود. حذف یارانههای دولتی و آزادسازی قیمتها علیالخصوص در بخش انرژی از یکسو و عدم دسترسی به آمارهای سری زمانی مربوط به شاخص تورم، در پایگاه دادههای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران از سوی دیگر پیشبینی افزایش قیمتها را در این پروژه سرمایهگذاری با مشکل مواجه ساخته است. بااینوجود بهمنظور واقعیتر شدن پیشبینیها مطابق جدول (16) نرخ تورم در بخشهای مختلف این پروژه لحاظ شده است.
جدول (16): نرخ افزایش قیمتها در این پژوهش
عنوان |
نرخ تورم سالانه |
توضیحات |
هزینه احداث تأسیسات و انبارهای سرپوشیده و روباز |
10 % |
عدم امکان پیشبینی دقیق |
هزینه خرید تجهیزات و تخلیه و بارگیری |
6/5 % |
حاصل تلفیق نرخ افزایش قیمت ارز (یورو) از سال 1384 تا 1390 به میزان 4 %که از سایت بانک مرکزی استخراج شده است و متوسط نرخ تورم (آلمان، ایتالیا، ژاپن و چین)[2] به میزان 6/1 % که از سایت بانک جهانی اخذ شده است. |
هزینههای سربار و پیشبینینشده |
10 % |
عدم امکان پیشبینی دقیق |
هزینه تعمیر و نگهداری تجهیزات تخلیه و بارگیری |
6/5 % |
همانند هزینه خرید تجهیزات |
هزینه حقوق و دستمزد پرسنل |
10 % |
مطابق نرخ افزایش دستمزد دولت در سال 90 که تأثیرگذارترین هزینه جاری پروژه است |
هزینه سوخت |
2/10 % |
حاصل تلفیق نرخ افزایش قیمت ارز (دلار) از سال 1384 تا 1390 به میزان 6/2% که از سایت بانک مرکزی استخراجشده است و نرخ تورم انرژی OECD به میزان 6/7% که از سایت مربوطه اخذ شده است. |
هزینه آب، برق، گاز و تلفن |
10% |
عدم امکان پیشبینی دقیق |
هزینههای اداری و نگهداری تأسیسات |
10 % |
عدم امکان پیشبینی دقیق |
هزینه حق امتیاز و مالکیت |
10 % |
اجاره ثابت همانند تعرفههای سازمانی سالانه 10% افزایش مییابد. اجاره متغیر نیز تابعی از تعرفههای مصوب سالانه است. |
قیمت خدمات |
10% |
تعرفههای سازمان بنادر و دریانوردی بهطورمعمول سالانه 10 % افزایش مییابد. در قراردادهای سرمایهگذاری اخیر سازمان بنادر نیز قید شده است که در صورت افزایش بیش از 10% تعرفهها، فقط 10% افزایش درآمد به سرمایهگذار تعلق یافته و مابقی درصد افزایش به سازمان بنادر تعلق خواهد داشت. |
4- نتیجهگیری
نتیجه سناریو اول:
جدول (17): ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی اول
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
15 |
بعد از سال بیستم |
-- |
-- |
با توجه به نرخ رشدهای پیشبینیشده در این سناریو، در سال پانزدهم قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن در سال خواهد رسید. ازاینرو تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز ترمینال تا سال پانزدهم برای ظرفیت 800.000 تن پیشبینیشده و از سال شانزدهم به بعد براساس ظرفیت 1.200.000 تن در سال توسعه خواهد یافت. با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی اول توسط نرمافزار کامفار به شرح (18) است.
جدول (18): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی اول توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
46/13 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
40/11 سال |
NPV |
ریال |
90.214.499.976 - |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
--- |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 500.000 تن در سال و نرخ رشد پیشبینیشده توسط شرکت مشاور HPC، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره بیست ساله قراردادی توجیه اقتصادی ندارد.
نتیجه سناریو دوم:
جدول (19): ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی دوم
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
بعد از سال بیستم |
-- |
-- |
-- |
با توجه به اینکه با نرخ رشد 2% در مدت 20 ساله قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن در سال نمیرسد لذا تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز این ترمینال فقط تا ظرفیت 800.000 تن در سال پیشبینی میشود. ازاینرو با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی دوم توسط نرمافزار کامفار به شرح جدول (20) است.
جدول (20): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی دوم توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
79/14 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
50/10 سال |
NPV |
ریال |
69.188.366.079 - |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
--- |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 500.000 تن در سال و نرخ رشد 2%، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره 20 ساله قراردادی توجیه اقتصادی ندارد.
نتیجه سناریو سوم:
جدول ( 21) : ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی سوم
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
15 |
بعد از سال بیستم |
-- |
-- |
بر اساس نرخ رشد 4 %، در سال پانزدهم قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن در سال خواهد رسید. ازاینرو تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز ترمینال تا سال پانزدهم برای ظرفیت 800.000 تن پیش بینی شده و از سال شانزدهم به بعد براساس ظرفیت 1.200.000 تن در سال توسعه خواهد یافت. ازاینرو با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی سوم توسط نرمافزار کامفار به شرح زیر است.
جدول (22): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی سوم توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
88/17 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
62/9 سال |
NPV |
ریال |
31.895.007.157 - |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
--- |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 500.000 تن در سال و نرخ رشد 4%، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره 20 ساله قراردادی توجیه اقتصادی ندارد.
نتیجه سناریو چهارم:
جدول (23): ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی چهارم
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
12 |
18 |
بعد از سال بیستم |
-- |
بر اساس نرخ رشد 6%، در سال دوازدهم قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن و در سال هجدهم به 1.200.000 تن در سال خواهد رسید. ازاینرو تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز ترمینال تا سال دوازدهم برای ظرفیت 800.000 تن پیشبینی میشود اما با توجه به اینکه ظرفیت 1.200.000 تن در دو سال پایانی قرارداد تحقق مییابد بنابراین توسعه تجهیزات و نیروی انسانی فقط یکبار در سال سیزدهم برای ظرفیت 1.200.000 تن صورت میپذیرد. تجهیزات پیشبینیشده در این ظرفیت پاسخگوی نیاز دو سال پایانی قرارداد نیز خواهد بود. ازاینرو با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی چهارم توسط نرمافزار کامفار به شرح جدول (24) است.
جدول(24): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی چهارم توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
98/20 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
02/9 |
NPV |
ریال |
17.173.607.114 |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
90/18 |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 500.000 تن در سال و نرخ رشد 6%، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره 20 ساله قراردادی توجیه اقتصادی دارد.
نتیجه سناریو پنجم:
جدول (25): ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی پنجم
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
10 |
15 |
18 |
بعد از سال بیستم |
بر اساس نرخ رشد 8%، در سال دهم قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن، در سال پانزدهم به 1.200.000 تن در سال و در سال هجدهم به 1.600.000 تن خواهد رسید. ازاینرو تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز ترمینال تا سال دهم برای ظرفیت 800.000 تن، از سال یازدهم تا سال پانزدهم برای ظرفیت 1.200.000 تن پیشبینی میشود اما با توجه به اینکه ظرفیت 16.00.000 تن در سه سال پایانی قرارداد تحقق مییابد بنابراین توسعه تجهیزات و نیروی انسانی یکبار در سال یازدهم قرارداد برای ظرفیت 1.200.000 تن و یکبار دیگر در سال شانزدهم قرارداد برای ظرفیت 1.600.000 تن صورت میپذیرد. تجهیزات پیشبینیشده در این ظرفیت پاسخگوی نیاز سه سال پایانی قرارداد نیز خواهد بود. ازاینرو با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی پنجم توسط نرمافزار کامفار به شرح جدول (26) است .
جدول (26): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی پنجم توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
45/23 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
52/8 |
NPV |
ریال |
68.775.593.267 |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
59/16 |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 500000 تن در سال و نرخ رشد 8%، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره 20 ساله قراردادی توجیه اقتصادی دارد.
نتیجه سناریو ششم:
جدول(27): ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی ششم
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
1 |
12 |
18 |
بعد از سال بیستم |
بر اساس نرخ رشد 5%، در سال سوم قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن، در سال دوازدهم به 1.200.000 تن در سال و در سال هجدهم به 1.600.000 تن خواهد رسید. ازاینرو تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز ترمینال تا سال سوم برای ظرفیت 800.000 تن، از سال چهارم تا سال دوازدهم برای ظرفیت 1.200.000 تن، از سال سیزدهم تا سال هجدهم برای ظرفیت 1.600.000 تن پیشبینی میشود اما با توجه به اینکه ظرفیت 16.00.000 تن در سه سال پایانی قرارداد تحقق مییابد بنابراین توسعه تجهیزات و نیروی انسانی یکبار در سال چهارم قرارداد برای ظرفیت 1.200.000 تن و یکبار دیگر در سال سیزدهم قرارداد برای ظرفیت 1.600.000 تن صورت میپذیرد. تجهیزات پیشبینیشده در این ظرفیت پاسخگوی نیاز سه سال پایانی قرارداد نیز خواهد بود. ازاینرو با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی ششم توسط نرمافزار کامفار به شرح زیر است.
جدول (28): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی ششم توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
53/35 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
06/6 |
NPV |
ریال |
340.976.299.530 |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
44/8 |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 800.000 تن در سال و نرخ رشد 5%، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره 20 ساله قراردادی توجیه اقتصادی دارد.
پیشنهادها:
(1) یجاد ترمینال دوم در بندر نوشهر بهمنظور ایجاد رقابت با ترمینال اول در جهت بالا بردن سطح کیفی خدمات، جذب کالاهای جدید و افزایش اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در بندر نوشهر ضروری به نظر میرسد، (2) با توجه به اینکه در سه سناریوی این پژوهش، طرح سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر توجیهپذیر بوده و امکان تعدیل سایر سناریوها از طریق افزایش مدت بهرهبرداری از ترمینال، کاهش نرخ اجارههای ثابت و متغیر و . . . نیز وجود دارد لذا پیشنهاد میشود این پروژه به سرمایهگذاران بخشهای بندری معرفی گردد، (3) با توجه به عدم امکان پیشبینی دقیق رشد حجم عملیات بندری بر اساس آمارهای سنوات گذشته، پیشنهاد میشود مدیران دولتی حمایتهای لازم را در جهت پوشش ریسک سرمایهگذاری، در قراردادهای منعقده در نظر بگیرند، (4) تعیین نرخ سود برای تسهیلات اعطایی به سرمایهگذاران در حداقل نرخ بازده داخلی (IRR)، میتواند ضمن توجیهپذیر نمودن سرمایهگذاری در سناریوهای مختلف این پژوهش، کاهش ریسک سرمایهگذاری را برای بخش خصوصی به همراه داشته باشد و (5) فرصتهای سرمایهگذاری در سطح بنادر کشور استخراج و مطالعات شناخت بازار و ارزیابی اقتصادی در رابطه با این فرصتها انجام پذیرد. این امر به معرفی بهتر و مؤثرتر فرصتهای سرمایهگذاری در بنادر کشور و جذب بیشتر سرمایهگذاران داخلی و خارجی کمک میکند.
1ـ مقدمه
بنادر از مهمترین مراکز اقتصادی ، صنعتی، رشد و شکوفایی هر کشوری میباشد. عملکرد بنادر در الگوی توسعهای هر کشور واقعیتی انکارناپذیر است (یوسفی، 1385). از همین رو سرمایهگذاری در زیرساختها و روساختهای بنادر بهمنظور استفاده از پتانسیلهای بالقوه کشور میتواند ضمن ایجاد اشتغال و تحرک اقتصاد منطقهای، بر توسعه اقتصاد ملی نیز تأثیرگذار باشد (حسنزاده محمدی، 1390، 307). سودآوری صنعت حملونقل دریایی، سرمایهگذاران مختلف را بر آن داشت تا بهصورت جدی در بخش حملونقل دریایی سرمایهگذاری کند. این سرمایهگذاری شامل بخشهای کشتیرانی، ترمینالهای بندری، ارائه خدمات جانبی به فعالان بندری و دریایی، انجام فعالیتهای ارزشافزوده در کنار بنادر و ... است. در ایران نیز از دهه 70 خصوصسازی بنادر و ورود سرمایهگذاران مختلف به این بخش شتاب چشمگیری یافت. سازمان بنادر و دریانوردی نیز در راستای سیاستهای توسعهای خود و جهت تبدیل بنادر ایران از بنادر نسل اول که صرفاً فعالیتهای تخلیه و بارگیری انجام میداد به بنادر نسل دوم که صنایع تولیدی را در کنار خود میبینند و بنادر نسل سوم که فعالیتهای بازرگانی و توزیع کالا را انجام میدهند، تسهیلات گستردهای را برای سرمایهگذاران بخشهای بندری فراهم کرده است.
رقابت بین ترمینال اپراتورهای بندر انزلی در کنار سایر عوامل، رشد چشمگیر آن بندر را طی یک دهه اخیر به همراه داشته است. همین امر سبب شد تا دو بندر نوشهر و امیرآباد نیز درصدد ایجاد ترمینال دوم و ورود ترمینالاپراتور جدید به این بنادر برآیند. بندر نوشهر با الگوپذیری از تجربه بنادر فریدونکنار و انزلی در نظر دارد با سرمایهگذاری بخش خصوصی، ترمینال دوم را در محدوده سه پست اسکلة احداثی جنوبی و بخشی از اراضی استحصالشده از دریا در ضلع شرقی، ایجاد نماید. ازاینرو این پژوهش به بررسی سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر و ارزیابی اقتصادی آن میپردازد.
2ـ مواد و روش
روش جاری بهمنظور ارزیابی اقتصادی ایجاد ترمینال دوم در بندر نوشهر استفاده از تحلیلهای هزینه و فایده و مدلهای مالی است. بر همین اساس هزینهها، درآمدهای حاصل از اجرای این پروژه سرمایهگذاری استخراج و سود آن محاسبه شد.
: سود : درآمد کل : هزینه کل
توابع درآمد:
: درآمد در سال t : نرخ تعرفه خدمات بندری از نوع j در سال t : حجم عملیات بندری (تناژ) از نوع j در سال t
(0,1…..,T) = t
معمولاً پیشبینیهایی که در مورد تقاضای کل برای دریافت خدمات بندری (حجم عملیات بندری) انجام میشود، بر مبنای سوابق و روند گذشته آنها صورت میپذیرد. زمانیکه حجم عملیات در سال پایه Q1 و نرخ افزایش سالانه حجم عملیات شناختهشده یا قابل پیشبینی باشد، میتوان حجم عملیات را در سالt به ترتیب زیر برآورد نمود.
gq = نرخ افزایش سالانه حجم عملیات بندری ترمینال جدید در سال t
qt= حجم عملیات بندری ترمینال جدید در سال t
نرخ تعرفه خدمات بندری در ابتدای سال i برای حجم عملیات بندری ترمینال جدید بر مبنای کتابچه تعرفههای مصوب سازمان بنادر و دریانوردی است که در تمام بنادر کشور بهصورت یکسان اعمال میشود و نرخ رشد یا افزایش سالانه این تعرفهها از ابهامات کمتری نسبت به gq و qtبرخوردار است. بااینحال تعرفههای خدمات بندری را نیز میتوان برای سال t بدینصورت تعریف نمود.
gjp = نرخ افزایش تعرفه خدمات بندری از نوع j در سال ، Pjt = نرخ تعرفههای خدمات بندری
منابع درآمدی ترمینال:
با توجه به خدمات مختلفی که سازمان بنادر و دریانوردی در بنادر کشور انجام میدهد در واگذاری امور به بخش خصوصی بر اساس روال فعلی بنادر، سرمایهگذاران بخش ترمینالهای بندری بر اساس تعرفههای مصوب سازمان مجاز خواهند بود هزینه سه خدمت از مجموع خدمات بندری شامل هزینه عملیات خنکاری، هزینه عملیات باربری، هزینه عملیات انبارداری و نگهداری کالا از صاحبان کالا اخذ شود. در حال حاضر ترمینال اپراتورها ضمن اخذ هزینههای خنکاری، باربری و انبارداری از صاحبان کالا، درصدی از درآمدهای حاصله را بر اساس قراردادهای منعقده با بندر متبوعه، بهحساب آن بندر واریز میکند.
لازم به ذکر است ترمینال اپراتورها بهمنظور جلب رضایت مشتریان تنها میتوانند از سهم درآمدی خود تخفیف اعطا کنند و مجاز به کسر از سهم درآمدی بندر نیستند.
جریان هزینه:
هزینههای سرمایهگذاری و بهرهبرداری در ترمینالهای بندری را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: (1) هزینه سرمایهگذاری اولیه (2) هزینههای جاری.
سرمایهگذاری اولیه شامل احداث تأسیسات، انبارهای روباز (محوطهای)، سرپوشیده و تجهیزات تخلیه و بارگیری و هزینههای سربار و پیشبینینشده، است.
هزینههای جاری شامل، حقوق و دستمزد کارکنان، انرژی مصرفی، تعمیرات جاری و اساسی تجهیزات و تأسیسات، هزینههای اداری و هزینه اجاره ثابت و متغیر است.
تابع هدف:
هدف تعیین تابع عملکرد سرمایهگذاری است که معمولاً در قالب ارزش فعلی خالص و یا نرخ بازده داخلی تعریف میشود.
ارزش فعل خالص عبارت است از:
ارزش فعلی درآمدها =
ارزش فعلی هزینهها =
r = میانگین موزون نرخ تنزیل t = چرخه پروژه
درصورتیکه 0 ‹ سرمایهگذاری در پروژه دارای توجیه اقتصادی است.
IRR نرخ تنزیلی است که ارزش فعلی خالص پروژه را به صفر میرساند. نرخ بازده داخلی را میتوان بر اساس فرمول زیر برآورد کرد:
r = IRR NPV = 0
طرح دارای توجیه اقتصادی جهت اجرا است. if r < IRR NPV > 0
طرح فاقد توجیه اقتصادی جهت اجرا است . if r > IRR NPV < 0
خالص ارزش حال طرح برابر با صفر است . if r = IRR NPV = 0
پیشبینی بازار:
با توجه به اینکه ترمینال اپراتورهای بندری عموماً در بازار خدمات بندری فعالیت نموده و بهطور معمول از بازار کالاهای وارداتی، صادراتی و ترانزیتی فاصله دارند و گیرندگان خدمات بندری (صاحبان کالا) نیز با توجه به نیازهای بازارهای داخل و خارج اقدام به تجارت کالا میکنند، ازاینرو ترمینال اپراتورها دخل و تصرفی در میزان کالاهای وارده یا صادره ندارند مگر اینکه صاحب کالا شخصاً با اجاره ترمینال، مسئولیت عملیات تخلیه و بارگیری در بندر را نیز برعهده گیرد. نوسانات سالهای اخیر در حجم مبادلات تجاری کشور، بهخصوص در بنادر حاشیه دریای خزر که در جدول آماری زیر هم مشهود است، پیشبینی بازارها و عملیات آتی ترمینال اپراتورهای موضوع این پژوهش را با مشکل مواجه کرده است.
جدول ذیل عملکرد 12 ساله بندر نوشهر را در رویههای گمرکی واردات، صادرات و ترانزیت نشان میدهد. گروههای کالایی منتخب براساس بیشترین نوع کالاهای وارده تقسیمبندی شدهاند.
جدول (1): آمار عملکرد بندر نوشهر از سال 1377 تا 1388
سال |
واردات |
مجموع واردات |
صادرات |
ترانزیت |
کل عملیات |
|||||
آهنآلات |
غلات |
چوب و تخته |
کاغذ و مقوا |
کانتینر |
متفرقه |
|||||
1377 |
147,622 |
15,660 |
6,233 |
80,837 |
3,556 |
68,121 |
322,029 |
14,943 |
381 |
337,353 |
1378 |
562,709 |
- |
18,006 |
104,305 |
9,811 |
41,393 |
736,224 |
37,178 |
- |
773,402 |
1379 |
840,601 |
3,049 |
25,955 |
159,668 |
13,519 |
58,659 |
1,101,451 |
39,410 |
35 |
1,140,896 |
1380 |
851,436 |
166,053 |
41,020 |
149,691 |
6,307 |
58,002 |
1,272,509 |
45,493 |
1,507 |
1,319,509 |
1381 |
806,205 |
148,643 |
66,234 |
125,357 |
4,217 |
43,437 |
1,194,093 |
35,637 |
2,781 |
1,232,511 |
1382 |
714,070 |
64,374 |
116,644 |
171,013 |
3,869 |
38,334 |
1,108,304 |
47,963 |
738 |
1,157,005 |
1383 |
267,563 |
128,869 |
146,361 |
147,238 |
5,707 |
20,097 |
715,835 |
46,447 |
52 |
762,334 |
1384 |
544,391 |
62,436 |
123,852 |
136,013 |
2,251 |
10,155 |
879,098 |
93,443 |
4,758 |
977,299 |
1385 |
418,582 |
45,708 |
96,131 |
131,073 |
1,312 |
70,075 |
762,881 |
80,018 |
1,521 |
844,420 |
1386 |
1,349,945 |
58,666 |
108,166 |
121,929 |
1,835 |
62,954 |
1,703,495 |
51,867 |
627 |
1,755,989 |
1387 |
707,414 |
79,173 |
106,455 |
79,289 |
4,088 |
17,672 |
994,091 |
33,737 |
758 |
1,028,586 |
1388 |
626,757 |
312,298 |
96,401 |
159,393 |
1,791 |
30,998 |
1,227,638 |
27,587 |
360 |
1,255,585 |
جدول (2): آمار عملکرد کل بنادر شمالی ایران از سال (1388-1377)
سال |
واردات |
مجموع واردات |
صادرات |
ترانزیت |
کل عملیات |
|||||
آهنآلات |
غلات |
چوب و تخته |
کاغذ و مقوا |
کانتینر |
متفرقه |
|||||
1377 |
683,395 |
24,192 |
57,960 |
97,993 |
7,891 |
120,987 |
992,418 |
94,505 |
1,196 |
1,088,119 |
1378 |
1,337,251 |
- |
68,906 |
127,444 |
19,090 |
144,355 |
1,697,046 |
135,386 |
1,017 |
1,833,449 |
1379 |
2,514,910 |
42,449 |
94,784 |
172,047 |
26,347 |
192,075 |
3,042,612 |
157,820 |
5,758 |
3,206,190 |
1380 |
3,216,851 |
228,700 |
118,930 |
161,766 |
13,349 |
186,074 |
3,925,670 |
111,777 |
48,982 |
4,086,429 |
1381 |
2,973,645 |
211,078 |
178,702 |
141,790 |
29,759 |
152,235 |
3,687,209 |
125,347 |
118,957 |
3,931,513 |
1382 |
4,652,018 |
113,390 |
259,597 |
186,618 |
33,872 |
223,327 |
5,468,822 |
148,289 |
38,624 |
5,655,735 |
1383 |
4,296,827 |
188,888 |
323,949 |
169,975 |
32,663 |
196,992 |
5,209,294 |
159,201 |
31,312 |
5,399,807 |
1384 |
3,430,403 |
302,072 |
337,531 |
144,751 |
22,788 |
163,045 |
4,400,590 |
207,581 |
29,200 |
4,937,371 |
1385 |
4,426,457 |
140,416 |
295,309 |
132,628 |
10,967 |
216,641 |
5,222,418 |
219,372 |
87,545 |
5,529,335 |
1386 |
4,477,139 |
166,125 |
315,661 |
123,538 |
10,114 |
389,036 |
6,481,613 |
185,435 |
84,532 |
6,751,580 |
1387 |
5,296,985 |
429,096 |
286,792 |
81,831 |
11,600 |
410,145 |
6,516,449 |
137,120 |
80,428 |
6,733,997 |
1388 |
6,554,374 |
1.349.344 |
300,000 |
160,539 |
9,480 |
310,858 |
8,684,595 |
646,543 |
35,479 |
9,366,617 |
نمودار (1): سهم عملیاتی بندر نوشهر از کل عملیات بنادر شمالی کشور (1388-1377)
لازم به ذکر است که بندر امیرآباد از سال 1380 و بندر فریدونکنار از سال 1387 فعالیت خود را آغاز نمودهاند. این موضوع در کاهش سهم عملیاتی بندر نوشهر از کل عملیات بنادر شمالی کشور بیتأثیر نبوده است.
پیشبینی عملیات ترمینال دوم:
بر اساس دستورالعملهای سازمان بنادر و دریانوردی، کشتیهای وارده به بنادر کشور بر طبق اولویت ورود به لنگرگاه، در اسکلهها پهلو داده میشوند و اپراتورهای ترمینالهای مشابه در اولویتبندی و انتخاب کشتیهای وارده، نقشی ندارند. مگر اینکه با درخواست شرکت کشتیرانی یا صاحب کالا و با موافقت بندر و بر اساس برنامه از پیش تنظیمشده، کشتی موردنظر به ترمینال خاصی وارد شود. این شرایط در بندر نوشهر نیز جاری است. بنابراین با ایجاد ترمینال جدید، امکان استفاده از اسکلههای تجهیزشدة جدید نیز برای همه کشتیهای ورودی میسر خواهد شد. طبیعی است که از یک طرف کشتیرانیها بهمنظور به حداقل رساندن زمان انتظار نوبت، آمادگی خود را برای پهلوگیری به اولین اسکله خالی که شرایط لازم را دارا باشد، اعلام میکنند. از طرف دیگر بهمنظور ایجاد رقابت بین ترمینال اپراتورهای بندر نوشهر، با هدف افزایش کیفیت و کاهش قیمت تمامشده خدمات، حق انتخاب ترمینال به صاحبان کالا و شرکتهای کشتیرانی برای دریافت خدمات مطلوبتر، اعطا میشود. به همین دلیل تخصیص بخشی از حجم عملیات فعلی بندر نوشهر به ترمینال جدید دور از ذهن نخواهد بود.
با توجه به آنچه بیان شد و با در نظر گرفتن عملکرد حدوداً 1.200.000 تن در سال برای بندر نوشهر (مطابق آمارهای نسبی سالیان اخیر)، با هدف و انگیزة به حداقل رساندن زمان انتظار کشتیها و همچنین دریافت خدمات رقابتی، در سناریوهای این پژوهش پیشبینی میشود، حدود 40 درصد از عملیات فعلی بندر نوشهر، به میزان تقریبی 500.000 تن در سال، بدون در نظر گرفتن رشد عملیاتی سالانه ناشی از توسعه ارتباط تجاری و همچنین جذب کالا به سبب انجام فعالیتهای بازاریابی، به ترمینال جدید انتقال یابد. بنابراین حجم عملیات ترمینال جدید در سناریوهای این پژوهش، حدود 500.000 تن برای سال اول بهرهبرداری در نظر گرفته میشود لذا براساس نرخهای رشد پیشبینیشده در سناریوهای مختلف، برای 4 حجم عملیات 800.000 ، 1.200.000 ، 1.600.000 و 2.000.000 تن در سال، تجهیزات تخلیه و بارگیری و نیروی انسانی پیشبینی میشود.
گروههای کالایی:
با در نظر گرفتن نوع کالاهای وارده به بنادر شمالی ایران، بهطورکلی مجموعه کالاهای عملیاتی بنادر شمالی را میتوان در سه رویه گمرکی واردات، صادرات و ترانزیت به گروههای زیر تقسیم کرد: (1) آهنآلات، (2) غلات، (3) چوب و تخته، (4) کاغذ و مقوا، (5) کانتینر، (6) متفرقه، (7) کالاهای صادراتی و (8) کالاهای ترانزیتی.
6 گروه اول مربوط به رویه گمرکی واردات است و به دلیل حجم اندک صادرات و ترانزیت، کل گروههای کالایی این دو رویه گمرکی یکجا در نظر گرفته شده است. علیرغم اینکه حجم کانتینر ورودی به بنادر شمالی ایران محدود و ناچیز است اما به دلیل اهمیت حملونقل کانتینری و گسترش روزافزون فعالیتهای کانتینری در سطح جهانی، کانتینر بهعنوان یک گروه کالایی مجزا در این پژوهش لحاظ شده است.
جدول (3): سهم گروههای کالایی از کل عملیات بندر نوشهر (1388-1378)
گروه کالایی |
آهنآلات |
غلات |
چوب و تخته |
کاغذ و مقوا |
کانتینر |
متفرقه |
مجموع |
صادرات |
ترانزیت |
مجموع |
سهم از کل عملیات |
82/59 |
31/8 |
70/7 |
65/13 |
54/0 |
14/5 |
16/95 |
73/4 |
11/0 |
100 |
با توجه به اینکه در حال حاضر قرارداد ساخت سیلوی غلات به ظرفیت 50.000 تن و گردش سالانه حداقل 360.000 تن در سال، با یکی از پیمانکاران منعقد شده، قابل پیشبینی است پس از این، کل غلات وارده به بندر نوشهر در سیلوها تخلیه شود. بنابراین در این پژوهش غلات از فعالیت عملیاتی ترمینالهای اول و دوم بندر خارج میشود.
جدول (4): سهم گروههای کالایی از کل عملیات بندر نوشهر بدون غلات (1388-1378)
گروه کالایی |
آهنآلات |
چوب و تخته |
کاغذ و مقوا |
کانتینر |
متفرقه |
مجموع |
صادرات |
ترانزیت |
مجموع |
سهم از کل عملیات |
07/65 |
61/8 |
98/14 |
57/0 |
51/5 |
74/94 |
14/5 |
12/0 |
100 |
3- تجزیه و تحلیل دادهها
3-1- سناریوها
ارزیابی اقتصادی ترمینال دوم با استفاده از دادههای پژوهش و متغیرهای قابل پیشبینی و غیرقابلپیشبینی از طریق سناریوهای مختلف صورت میپذیرد. بنابراین، برای اینکه از کثرت حالتها و سناریوهای مختلف جلوگیری شود بهصورت پیشفرض پارهای از متغیرها، ثابت در نظر گرفته شده است.
جدول (5): فرضهای ثابت پژوهش
ردیف |
عنوان متغیر |
میزان متغیر |
1 |
عملکرد سال پایه |
500.000 تن* |
2 |
دوره پروژه (شامل دوره ساختوساز و بهرهبرداری) |
2 + 18 = 20 سال |
3 |
نرخ بازده مورد انتظار |
20 % |
4 |
اجاره ثابت (مترمربع ماهانه) |
5000 ریال |
5 |
اجاره متغیر (سهم درآمدی مالک) |
25 % |
6 |
هزینه سربار و پیشبینینشده |
3 % سرمایهگذاری ثابت اولیه |
7 |
نرخ افزایش تعرفههای عملیاتی |
10% |
8 |
آغاز پروژه |
1/1/1390 |
لازم به ذکر است که در عملیات بندری عموماً تجهیزات با ظرفیتی کمتر از 70 درصد ظرفیت اسمی خود فعالیت میکنند. بهطوریکه در بندر نوشهر با توجه به سوابق عملیاتی موجود، در صورت تخصیص تجهیزات مناسب به هر اسکله، میتوان سالانه حداقل 800.000 تن از هر اسکله بهرهبرداری نمود. تجهیزات پیشبینیشده در این پژوهش در شرایط تقریباً ایدئال انتخاب شدهاند و امکان پاسخگویی به ظرفیتهای عملیاتی بالاتر از ظرفیتهای توسعهای تعریفشده را دارند. بنابراین درصورتیکه در سالهای پایانی قرارداد براساس سناریوها و ظرفیتهای توسعهای پیشبینیشده در این پژوهش، نیاز به ورود تجهیزات جدید به ترمینال باشد، میتوان با بهبود کارایی تجهیزات موجود، سالهای پایانی قرارداد را نیز پوشش داد.
در این پژوهش بهصورت پیشفرض در چهار سال پایانی قرارداد، ورود تجهیزات جدید تخلیه و بارگیری به ترمینال جدید غیرضروری تلقی شده و امکان ادامه فعالیت ترمینال در ظرفیت توسعهای جدید با همان تجهیزات ظرفیت پیشین امکانپذیر است.
با ثابت نگهداشتن فرضهای جدول فوق، در 6 سناریو با تغییر در نرخ رشد عملیات پیشبینیشده در طول پروژه، اقتصادی بودن سرمایهگذاری مورد ارزیابی قرارگرفته و شاخصهای دورة بازگشت سرمایه، ارزش خالص فعلی و نرخ بازده داخلی استخراج میگردد.
سناریوی اول:
در این سناریو نرخ رشد عملیات بندر نوشهر معادل نرخ رشد حجم عملیاتی پیشبینیشده در طرح جامع بنادر بازرگانی کشور در نظر گرفته میشود. طرح جامع بنادر بازرگانی کشور بهطور مشترک توسط شرکتهای طرح نواندیشان کشور ایران و HPC آلمان انجام شده است. بر اساس پیشبینیهای طرح جامع بنادر بازرگانی کشور، سهم بندر نوشهر از عملیات تخلیه و بارگیری بنادر شمالی کشور تا سال 1394 به شرح جدول (6) برآورد شده است.
جدول (6): پیشبینی عملکرد بندر نوشهر براساس گزارش طرح جامع بنادر بازرگانی کشور
گزارش نهایی طرح جامع بنادر بازرگانی کشور (بندر نوشهر) تهیهشده توسط شرکتهای مشاور HPC و TNA |
||||||||
سال |
کالا |
غلات |
محصولات فلزی (آهنآلات) |
کانتینر |
سایر کالا (چوب، کاغذ و متفرقه) |
جمع |
مجموع کالاهای غیرنفتی |
نفت |
واحد |
تن |
تن |
تن |
تن |
تن |
تن |
تن |
|
1391 |
واردات |
155,411 |
774,867 |
16,492 |
362,350 |
1,309,120 |
2,295,839 |
445,000 |
صادرت |
- |
- |
34,167 |
66,870 |
101,037 |
|||
ترانزیت |
420,897 |
- |
385,683 |
79,102 |
885,682 |
|||
مجموع |
576,308 |
774,867 |
436,342 |
508,322 |
2,295,839 |
|||
1394 |
واردات |
195,258 |
839,440 |
22,221 |
392,860 |
1,449,779 |
2,609,024 |
470,000 |
صادرت |
- |
- |
46,030 |
72,443 |
118,473 |
|||
ترانزیت |
505,078 |
- |
440,772 |
94,922 |
1,040,772 |
|||
مجموع |
700,336 |
839,440 |
509,023 |
560,225 |
2.609.024 |
بر اساس اطلاعات و پیشبینی مشاور، نرخ رشد عملیات بندر نوشهر از سال 1388 تا 1394 بهطور تقریبی برای آهنآلات 82/2%، چوب، کاغذ و متفرقه 85/2% ، کانتینر 84/12% ، صادرات 98/5% و ترانزیت 08/6% است. بر همین اساس میانگین سهم گروههای کالایی مختلف برای سالهای 91 تا 94 به شرح جدول (7 ) برابر با 30/5 خواهد بود. همانگونه که مشاهده میشود در برآوردهای مشاور چوب و تخته، کاغذ و مقوا و کالاهای متفرقه در یک گروه تجمیع شده است لذا بهمنظور برآورد درآمد این سناریو بهمانند سایر سناریوهای پژوهش سهم این 3 گروه کالایی بهصورت یکسان تفکیک میشود.
جدول ( 7 ): سهم گروههای کالایی از کل عملیات بندر نوشهر براساس پیشبینی مشاور (1388-1394)
گروه کالایی |
آهنآلات |
کانتینر |
چوب و تخته |
کاغذ و مقوا |
متفرقه |
مجموع |
صادرات |
ترانزیت |
مجموع |
سهم از کل عملیات |
53/44 |
06/1 |
94/6 |
94/6 |
94/6 |
41/66 |
04/6 |
55/27 |
100 |
در این سناریو نرخهای رشد گروههای کالایی مختلف براساس سهم هر گروه از کل کالاها برای دوره 20 ساله پروژه در نظر گرفته میشود.
سناریو دوم:
در این سناریو نرخ رشد عملیاتی بندر نوشهر در طول مدت 20 سال و بهتبع آن ترمینال دوم بندر نوشهر سالانه 2% پیشبینی شده است.
سناریو سوم:
در این سناریو نرخ رشد عملیاتی بندر نوشهر در طول مدت 20 سال و بهتبع آن ترمینال دوم بندر نوشهر سالانه 4% پیشبینی شده است.
سناریو چهارم:
در این سناریو نرخ رشد عملیاتی بندر نوشهر در طول مدت 20 سال و بهتبع آن ترمینال دوم بندر نوشهر سالانه 6% پیشبینی شده است.
سناریو پنجم:
در این سناریو نرخ رشد عملیاتی بندر نوشهر در طول مدت 20 سال و بهتبع آن ترمینال دوم بندر نوشهر سالانه 8 درصد پیشبینی شده است.
سناریو ششم:
در این سناریو فرض شده است سرمایهگذار علاوه بر دریافت سهم 500.000 تنی از عملیات جاری بندر نوشهر (با درآمد مشخص حاصل از تعرفههای مصوب سازمان بنادر و دریانوردی)، از سال اول بهرهبرداری از طریق بازاریابی و با اعطای تخفیف 25% از سهم درآمدی خود، حداقل 300.000 تن کالای جدید از سایر بنادر شمالی جذب میکند. در این سناریو نرخ رشد عملیاتی بندر نوشهر در طول مدت 20 سال و بهتبع آن ترمینال دوم بندر نوشهر سالانه 5% پیشبینی شده است.
2-3- هزینههای پروژه:
هزینههای پروژه شامل دو بخش سرمایهگذاری اولیه و هزینههای جاری است:
سرمایهگذاری اولیه:
سرمایهگذاری اولیه شامل خرید تجهیزات تخلیه و بارگیری، احداث تأسیسات و انبارها و ملزومات اداری است که در پروژههای بندری زمین بهصورت اجاره در اختیار متقاضیان سرمایهگذاری قرار میگیرد. بنابراین در این پژوهش هزینه خرید زمین بهعنوان سرمایهگذاری اولیه وجود نخواهد داشت.
تجهیزات تخلیه و بارگیری:
با توجه به تنوع و ابعاد مختلف بستهبندی کالاهای وارده به ترمینالهای «کالاهای عمومی»[1]، تجهیزات موردنیاز اینگونه ترمینالها برخلاف ترمینالهای کانتینری بهصورت دقیق قابل پیشبینی نیست. ازاینرو در هر بندر با در نظر گرفتن ابعاد و اوزان کالاهای متنوع وارده، تجهیزات موردنیاز ترمینال بهطور تقریبی پیشبینی میگردد. به همین دلیل بر اساس نوع کالاهای وارده به بنادر شمالی ایران و با مطالعه تجارب پیشین ترمینال اپراتورهای فعال در این بنادر و همچنین اخذ نظر کارشناسان صاحبنظر بنادر، تجهیزات مختلف برای ترمینال موردنظر این پژوهش پیشبینی شده است.
جدول ( 8 ): تجهیزات پیشبینیشده با توجه به ظرفیتهای مختلف ترمینال
ظرفیت (تن) |
ظرفیتهای مختلف |
جمع |
قیمت هر دستگاه (میلیون ریال) |
|||
800,000 |
1,200,000 |
1,600,000 |
2,000,000 |
|||
جرثقیل ساحلی 80 تن |
3 |
1 |
1 |
1 |
6 |
34.500 |
جرثقیل محوطهای 65 تن |
2 |
0 |
1 |
0 |
3 |
7.500 |
جرثقیل محوطهای 55 تن |
1 |
1 |
0 |
1 |
3 |
6.500 |
جرثقیل محوطهای 50 تن |
2 |
0 |
1 |
0 |
3 |
5.500 |
جرثقیل محوطهای 35 تن |
1 |
1 |
0 |
1 |
3 |
4.500 |
لیفتراک 25 تن |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
2.500 |
لیفتراک 20 تن |
1 |
0 |
1 |
1 |
3 |
2.200 |
لیفتراک 15 تن |
1 |
1 |
0 |
1 |
3 |
1.800 |
لیفتراک 7 تن |
2 |
0 |
1 |
0 |
3 |
600 |
لیفتراک 5 تن |
1 |
0 |
1 |
0 |
2 |
500 |
لیفتراک کاغذ گیر 4 تن |
2 |
0 |
1 |
0 |
3 |
500 |
لیفتراک بغلگیر 3 تن |
2 |
0 |
1 |
0 |
3 |
400 |
لیفتراک کانتینررو 3 تن |
1 |
0 |
1 |
0 |
2 |
400 |
ریچ استاکر 45 تن |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
5.000 |
کشنده |
11 |
3 |
3 |
3 |
11 |
1.100 |
کفی 12متری 65 تن |
10 |
2 |
2 |
2 |
10 |
360 |
کفی 9 متری 30 تن |
5 |
2 |
2 |
2 |
5 |
280 |
کفی 6 متری 20 تن |
5 |
2 |
2 |
2 |
5 |
200 |
در ترمینال موردبررسی53700 مترمربع به کاربری انبار روباز، 16800 مترمربع به کاربری انبار سرپوشیده و مابقی به مساحت تقریبی 37000 مترمربع به راههای دسترسی و کانالهای تأسیسات اختصاص دارد. کل مساحت قابلواگذاری جهت ترمینال دوم شامل انبارهای روباز و سرپوشیده و راههای دسترسی جمعاً به مساحت 107.500 مترمربع است .
هزینه احداث تأسیسات، انبارها:
ساختمان اداری: جهت ترمینال ساختمانی دوطبقه به مساحت 300 مترمربع پیش بینی شده است. قیمت تقریبی ساختمان اداری با شرایط فوق 3.500.000 ریال به ازای هر مترمربع است.
انبار روباز: باقابلیت امکان برگزاری 5 تن بر مترمربع با مشخصات فنی به این شرح میباشد: ضخامت بتن مگ، 5 سانتیمتر؛ ضخامت بتن مسلح، 20 سانتیمتر به همراه شبکه توری میلهگرد 12 با فواصل 15 سانتیمتر. قیمت تقریبی انبار روباز با شرایط فوق 600.000 ریال به ازای هر مترمربع است.
انبار سرپوشیده: باقابلیت امکان برگزاری 3 تن بر مترمربع با مشخصات فنی به این شرح میباشد: ارتفاع فونداسیون، 1 متر؛ عرض دهانه انبار، 30 متر؛ طول انبار، 140 متر؛ ارتفاع، اضلاع 8 متر؛ و تاج 12 متر. قیمت تقریبی انبار سرپوشیده با شرایط فوق 1.700.000 ریال به ازای هر مترمربع است.
هزینههای سربار و پیشبینینشده:
با توجه به اینکه در طرحهای سرمایهگذاری همواره درصدی نیز بهعنوان هزینههای سربار و پیشبینینشده لحاظ میگردد ازاینرو ضمن بررسی طرحهای سرمایهگذاری ارائهشده به بندر نوشهر، در این پژوهش 3% سرمایهگذاری اولیه بهعنوان هزینههای سربار و پیشبینینشده در نظر گرفته شده است.
جدول (9 ): هزینه اولیه پیشبینیشده برای طرح ترمینال اپراتور دوم نوشهر
ردیف |
شرح سرمایهگذاری |
اجزای سرمایهگذاری |
هزینه کل در فاز اول (دوره ساختوساز) |
مدت موردانتظار |
ترتیب اجرا |
1 |
تأسیسات و انبارها |
ساختمان اداری، انبارهای روباز و سرپوشیده |
61.830 میلیون ریال |
24 ماه |
1 |
2 |
تجهیزات تخلیه و بارگیری |
جرثقیلها، لیفتراکها،ریچاستاکر، کشندهها و کفیها |
166.500 میلیون ریال |
12 ماه |
2 |
3 |
هزینههای سربار و پیشبینینشده |
3 درصد هزینه سرمایهگذاری اولیه تجهیزات و تأسیسات |
9/6849 میلیون ریال |
24 ماه |
3 |
جمع کل هزینههای سرمایهگذاری اولیه |
9/235.179 میلیون ریال |
هزینههای جاری:
پرسنل موردنیاز:
پرسنل موردنیاز عملیاتی به سه گروه تقسیم میشوند: (1) تیم تخلیه یا بارگیری کشتی (2) تیم تخلیه در انبار (3) تیم بارگیری به وسایل نقلیه (کامیونها) هر تیم تخلیه از کشتی در پیشکرانه شامل 1 نفر جرثقیل، 1 نفر بار شمار، 1 نفر راهنمای تخلیه، 2 نفر کارگر داخل خن کشتی، 2 نفر کارگر روی کشنده و 3 نفر راننده کفی (کشنده) است که به ازای هر کشتی دو گروه از ترکیب فوق موردنیاز است. با توجه به فعالیت بهطور معمول 2 جرثقیل بر روی هر کشتی معمولاً از 3 تیم تخلیه در پسکرانه (انبارهای بندر) استفاده میشود. هر تیم تخلیه در انبار شامل 1 نفر جرثقیل، 1 نفر صفاف، 3 نفر کارگر است. با عنایت به آنچه بیان شد، در صورت فعالیت دو تیم تخلیه در هر اسکله و 3 تیم تخلیه در پسکرانه، تعداد نیروهای عملیاتی برای هر کشتی شامل 5 نفر راننده جرثقیل، 17 نفر کارگر ساده، 6 نفر راننده کشنده، 2 نفر راهنمای تخلیه بر اسکله، 2 نفر بار شمار و 3 نفر صفاف میباشد. هر تیم بارگیری به وسایل نقلیه شامل 1 نفر راننده جرثقیل یا لیفتراک (بسته به نوع کالا )، 1 نفر بار شمار و 3 نفر کارگر است.
برای خروج بار از بندر تیمهای بارگیری با توجه به اعلام نیاز صاحبان کالا برای خروج کالاهایشان از بندر، فعالیت مینمایند. در حال حاضر در هر شیفت بین 2 تا 5 تیم بارگیری همزمان در ترمینال یک بندر فعالیت میکنند. این تعداد تیم بارگیری برای ترمینال دوم نیز پیشبینی شده است. تعداد شیفت کاری در ترمینال دوم همانند ترمینال اول، دو شیفت در نظر گرفته شده است.
جدول (10): حداقل پرسنل موردنیاز به ازای گروههای کاری در ظرفیتهای مختلف در هر شیفت
نوع تیم عملیاتی |
راننده جرثقیل |
راهنمای تخلیه |
بار شمار |
کارگر |
صفاف |
راننده کشنده |
تعداد گروههای کارگری موردنیاز در ظرفیتهای مختلف |
|||
800,000 |
1,200,000 |
1,600,000 |
2,000,000 |
|||||||
تیم تخلیه اسکله |
1 |
1 |
1 |
4 |
0 |
3 |
3 |
4 |
5 |
6 |
تیم تخلیه پشت خط |
1 |
0 |
0 |
3 |
1 |
0 |
6 |
7 |
8 |
9 |
تیم بارگیری |
1 |
0 |
1 |
3 |
0 |
0 |
2 |
3 |
4 |
5 |
تعداد پرسنل اداری، فنی و عملیاتی موردنیاز در این پروژه با توجه به شرایط مشابه ترمینال موجود بندر نوشهر و براساس حداقل پرسنل استاندارد برای ظرفیتهای مختلف عملیاتی پیشبینی گردیده است. بدیهی است تأمین بخش عمدهای از پرسنل موردنیاز برای آغاز کار ترمینال با حداقل ظرفیت عملیاتی الزامی است.
جدول (11): کل پرسنل موردنیاز ترمینال در ظرفیتهای مختلف
پرسنل بندر |
800,000 |
1,200,000 |
1,600,000 |
2,000,000 |
جمع |
نرخ دستمزد هر نفر (ماهانه) |
مدیر |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
20,000,000 |
معاون اداری و مالی |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
14,000,000 |
معاون عملیات |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
14,000,000 |
مسئول دفتر |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
6,000,000 |
حسابدار |
3 |
0 |
0 |
0 |
3 |
6,000,000 |
کارمند اداری |
6 |
0 |
0 |
0 |
6 |
6,000,000 |
مسئول سیستم کیفیت |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
75,000,000 |
تکنسین بهداشت و ایمنی |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
65,000,000 |
مسئول HSE |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
75,000,000 |
نظافتچی |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
5,000,000 |
مسئول برنامهریزی و عملیات |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
10,000,000 |
مسئول اسکله |
4 |
0 |
0 |
0 |
4 |
10,000,000 |
مسئول تجهیزات |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
8,000,000 |
مسئول تعمیرگاه |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
10,000,000 |
انباردار ملزومات و قطعات |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
9,000,000 |
مهندس مکانیک |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
8,000,000 |
مهندس الکترونیک |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
8,000,000 |
مسئول PM, CM, EM |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
7,000,000 |
استادکار هیدرولیک و پنوماتیک |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
10,000,000 |
کاردان مکانیک |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
6,500,000 |
کاردان الکترونیک |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
6,500,000 |
مکانیک تعمیرگاه |
3 |
1 |
1 |
0 |
5 |
6,500,000 |
کمک مکانیک |
3 |
1 |
1 |
0 |
5 |
5,500,000 |
آپارات |
1 |
1 |
|
|
2 |
6,000,000 |
تراشکار |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
7,000,000 |
سرویسکار |
1 |
1 |
1 |
0 |
3 |
6,000,000 |
استادکار آهنگری و جوشکاری |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
7,000,000 |
برقکار کارگاهی |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
5,500,000 |
انباردار کالاهای تجاری |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
10,000,000 |
کمک انباردار |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
8,000,000 |
راهنمای تخلیه |
6 |
2 |
2 |
2 |
12 |
6,000,000 |
بار شمار |
10 |
4 |
4 |
4 |
22 |
6,500,000 |
صفاف |
12 |
2 |
2 |
2 |
18 |
6,500,000 |
راننده جرثقیل یا لیفتراک |
22 |
6 |
6 |
6 |
40 |
8,000,000 |
راننده کشنده |
18 |
6 |
6 |
6 |
36 |
7,000,000 |
کارگر عملیاتی |
72 |
20 |
20 |
20 |
132 |
6,000,000 |
بیجک نویس |
2 |
0 |
0 |
0 |
2 |
7,000,000 |
جمع پرسنل |
194 |
50 |
43 |
40 |
327 |
|
هزینههای تعمیر و نگهداری:
با بررسی گزارشهای PM و EM تعدادی از تجهیزات مشابه در ترمینال فعلی بندر نوشهر و با در نظر گرفتن استهلاک 20 ساله برای تجهیزات ترمینال مفروض، هزینههای تعمیر و نگهداری تجهیزات بهصورت ضریبی از قیمت روز تجهیزات، مطابق جدول (12) است.
جدول(12): هزینه تعمیر و نگهداری تجهیزات
دورة 5 ساله بهرهبرداری |
سال 1 تا 5 |
سال 6 تا 10 |
سال 11 تا 15 |
سال 16 تا 18 |
ضریب تعمیرات |
3 % |
4 % |
5 % |
7% |
هزینههای مربوط به سوخت، انرژی و ارتباطات:
براساس تجارب عملیاتی ترمینال فعلی بندر نوشهر و بررسی دستورالعمل بهرهبرداری تعدادی از تجهیزات استراتژیک، هزینه سوخت تجهیزات پیشبینیشده برای ظرفیتهای مختلف مطابق جدول (13) برآورد میشود.
جدول (13): هزینه سوخت تجهیزات
ظرفیت |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
میزان سوخت ماهانه |
35.000 لیتر |
50.000 لیتر |
65.000 لیتر |
80.000 لیتر |
میزان سوخت سالانه |
420,000 |
600,000 |
780,000 |
960,000 |
قیمت سوخت سالانه |
1,512,000,000 |
2,160,000,000 |
2,808,000,000 |
3,456,000,000 |
توضیح: قیمت سوخت گازوئیل با کرایه حمل به ازای هر لیتر 3600 ریال است .
همچنین هزینه برق، گاز، آب و تلفن ترمینال جدید در شرایطی تقریباً مشابه ترمینال فعلی بندر نوشهر بهصورت جدول (14) پیشبینی میگردد.
جدول (14): هزینه انرژی و ارتباطات
نوع هزینه |
مبلغ تقریبی هزینه ماهانه (ریال) |
ملاحظات |
برق |
80.000.000 |
جهت روشنایی محوطهها و انبارها |
گاز |
25.000.000 |
جهت گرمایش ساختمان اداری |
آب |
12.000.000 |
جهت مصرف شرب و شستشو |
تلفن |
3.000.000 |
جهت ارتباطات مخابراتی و اینترنتی و سرویس خطوط داخلی |
جمع هزینه (ماهانه) |
120.000.000 |
|
هزینههای مربوط بهحق امتیاز مالکیت:
هزینههای مربوط بهحق امتیاز مالکیت شامل دو بخش است. بخش اول هزینه اجاره ثابت اراضی در اختیار سرمایهگذار است که در این پروژه شامل مساحت کل اراضی انبارهای روباز و سرپوشیده و راههای دسترسی اختصاصی است. بخش دوم که از آن بهعنوان اجاره متغیر یاد میشود، درواقع سهم درآمدی مالک (بندر نوشهر) از خنکاری، باربری و انبارداری است.
بهطور معمول در قراردادهای سرمایهگذاری جاری سازمان بنادر در شمال کشور، اجاره ثابتی بین 1.000 تا 10.000 ریال به ازای هر مترمربع از سرمایهگذاران اخذ میگردد. همچنین سهم درآمدی موجر از درآمدهای طرحهای سرمایهگذاری مشابه در بنادر (اجارة متغیر) بین 15 تا 50% براساس تعرفههای مصوب سازمان بنادر و دریانوردی است. ارقام اجارة ثابت و ضرایب اجارة متغیر به میزانی تعیین میگردد که توجیهپذیری طرح مخدوش نگردد. با عنایت به آنچه گفته شد، بهصورت پیشفرض در سناریوهای این پژوهش، اجارة ثابت پروژه 5.000 ریال و اجارة متغیر آن 25% لحاظ میشود.
هزینههای اداری، نظافت و نگهداری تأسیسات:
در این پروژه بهمنظور انجام خدمات اداری ترمینال، نظافت و تعمیر و نگهداری تأسیسات بهطور متوسط ماهانه 100.000.000 ریال در نظر گرفته میشود. این رقم حاصل بررسی هزینههای مرتبط در ترمینال اول است.
3-3 منابع درآمدی
همانگونه که پیشتر گفته شد منابع درآمدی ترمینالهای بندری کالاهای عمومی در ایران به سه دسته اصلی خنکاری، باربری و انبارداری تقسیم میشود که تعرفههای مربوطه هرساله پس از تصویب در هیئت عامل سازمان بنادر و دریانوردی به بنادر ابلاغ میشود. ترمینال اپراتورها حق ندارند وجوهی بیشتر از تعرفههای مصوب سازمان بنادر و دریانوردی، از صاحبان کالا اخذ کنند. لذا منابع درآمدی این پژوهش تعرفههای مصوب سال 1390 با شرایط ذیل است.
طبق بررسیهای بهعملآمده بهغیر از آهنآلات و چوب و تخته 80% کالاهای متفرقه، 70% کالاهای صادراتی و 60% کالاهای ترانزیتی در محوطه نگهداری میشوند.
به دلیل فقدان آمار قابل استناد از مدتزمان ماندگاری کالاهای مختلف در بندر نوشهر، صورت پیشفرض مدتزمان ماندگاری کالاهای مختلف در ترمینال موردنظر برای محاسبه درآمدهای انبارداری، به شرح جدول (15) در نظر گرفته میشود.
جدول (15): مدتزمان ماندگاری کل کالاها و کانتینرهای وارده به ترمینال
انبارداری |
|||||||
کالاهای عمومی |
|
1 – 10 روز |
11 – 20 روز |
21 – 30 روز |
31 – 40 روز |
41 – 50 روز |
< 50 روز |
متوسط ماندگاری |
5 روز |
15 روز |
25 روز |
35 روز |
45 روز |
65 روز |
|
سهم کالاها در ماندگاری |
10% |
20% |
20 % |
20 % |
20 % |
10 % |
|
کانتینر |
|
1 – 10 روز |
11 – 30 روز |
31 – 60 روز |
61 – 90 روز |
> 90 روز |
|
متوسط ماندگاری |
5 روز |
20 روز |
45 روز |
75 روز |
95 روز |
||
سهم کالاها در ماندگاری |
20 % |
20 % |
20 % |
20 % |
20 % |
4-3 بررسی نرخ افزایش قیمتها
کلیه پروژههای سرمایهگذاری که مشمول زمان میشوند دستخوش تغییرات قیمتها در بخش هزینهها و درآمدها خواهند بود. حذف یارانههای دولتی و آزادسازی قیمتها علیالخصوص در بخش انرژی از یکسو و عدم دسترسی به آمارهای سری زمانی مربوط به شاخص تورم، در پایگاه دادههای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران از سوی دیگر پیشبینی افزایش قیمتها را در این پروژه سرمایهگذاری با مشکل مواجه ساخته است. بااینوجود بهمنظور واقعیتر شدن پیشبینیها مطابق جدول (16) نرخ تورم در بخشهای مختلف این پروژه لحاظ شده است.
جدول (16): نرخ افزایش قیمتها در این پژوهش
عنوان |
نرخ تورم سالانه |
توضیحات |
هزینه احداث تأسیسات و انبارهای سرپوشیده و روباز |
10 % |
عدم امکان پیشبینی دقیق |
هزینه خرید تجهیزات و تخلیه و بارگیری |
6/5 % |
حاصل تلفیق نرخ افزایش قیمت ارز (یورو) از سال 1384 تا 1390 به میزان 4 %که از سایت بانک مرکزی استخراج شده است و متوسط نرخ تورم (آلمان، ایتالیا، ژاپن و چین)[2] به میزان 6/1 % که از سایت بانک جهانی اخذ شده است. |
هزینههای سربار و پیشبینینشده |
10 % |
عدم امکان پیشبینی دقیق |
هزینه تعمیر و نگهداری تجهیزات تخلیه و بارگیری |
6/5 % |
همانند هزینه خرید تجهیزات |
هزینه حقوق و دستمزد پرسنل |
10 % |
مطابق نرخ افزایش دستمزد دولت در سال 90 که تأثیرگذارترین هزینه جاری پروژه است |
هزینه سوخت |
2/10 % |
حاصل |
هزینه آب، برق، گاز و تلفن |
10% |
عدم امکان پیشبینی دقیق |
هزینههای اداری و نگهداری تأسیسات |
10 % |
عدم امکان پیشبینی دقیق |
هزینه حق امتیاز و مالکیت |
10 % |
اجاره ثابت همانند تعرفههای سازمانی سالانه 10% افزایش مییابد. اجاره متغیر نیز تابعی از تعرفههای مصوب سالانه است. |
قیمت خدمات |
10% |
تعرفههای سازمان بنادر و دریانوردی بهطورمعمول سالانه 10 % افزایش مییابد. در قراردادهای سرمایهگذاری اخیر سازمان بنادر نیز قید شده است که در صورت افزایش بیش از 10% تعرفهها، فقط 10% افزایش درآمد به سرمایهگذار تعلق یافته و مابقی درصد افزایش به سازمان بنادر تعلق خواهد داشت. |
4- نتیجهگیری
نتیجه سناریو اول:
جدول (17): ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی اول
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
15 |
بعد از سال بیستم |
-- |
-- |
با توجه به نرخ رشدهای پیشبینیشده در این سناریو، در سال پانزدهم قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن در سال خواهد رسید. ازاینرو تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز ترمینال تا سال پانزدهم برای ظرفیت 800.000 تن پیشبینیشده و از سال شانزدهم به بعد براساس ظرفیت 1.200.000 تن در سال توسعه خواهد یافت. با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی اول توسط نرمافزار کامفار به شرح (18) است.
جدول (18): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی اول توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
46/13 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
40/11 سال |
NPV |
ریال |
90.214.499.976 - |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
--- |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 500.000 تن در سال و نرخ رشد پیشبینیشده توسط شرکت مشاور HPC، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره بیست ساله قراردادی توجیه اقتصادی ندارد.
نتیجه سناریو دوم:
جدول (19): ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی دوم
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
بعد از سال بیستم |
-- |
-- |
-- |
با توجه به اینکه با نرخ رشد 2% در مدت 20 ساله قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن در سال نمیرسد لذا تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز این ترمینال فقط تا ظرفیت 800.000 تن در سال پیشبینی میشود. ازاینرو با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی دوم توسط نرمافزار کامفار به شرح جدول (20) است.
جدول (20): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی دوم توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
79/14 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
50/10 سال |
NPV |
ریال |
69.188.366.079 - |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
--- |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 500.000 تن در سال و نرخ رشد 2%، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره 20 ساله قراردادی توجیه اقتصادی ندارد.
نتیجه سناریو سوم:
جدول ( 21) : ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی سوم
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
15 |
بعد از سال بیستم |
-- |
-- |
بر اساس نرخ رشد 4 %، در سال پانزدهم قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن در سال خواهد رسید. ازاینرو تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز ترمینال تا سال پانزدهم برای ظرفیت 800.000 تن پیش بینی شده و از سال شانزدهم به بعد براساس ظرفیت 1.200.000 تن در سال توسعه خواهد یافت. ازاینرو با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی سوم توسط نرمافزار کامفار به شرح زیر است.
جدول (22): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی سوم توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
88/17 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
62/9 سال |
NPV |
ریال |
31.895.007.157 - |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
--- |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 500.000 تن در سال و نرخ رشد 4%، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره 20 ساله قراردادی توجیه اقتصادی ندارد.
نتیجه سناریو چهارم:
جدول (23): ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی چهارم
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
12 |
18 |
بعد از سال بیستم |
-- |
بر اساس نرخ رشد 6%، در سال دوازدهم قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن و در سال هجدهم به 1.200.000 تن در سال خواهد رسید. ازاینرو تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز ترمینال تا سال دوازدهم برای ظرفیت 800.000 تن پیشبینی میشود اما با توجه به اینکه ظرفیت 1.200.000 تن در دو سال پایانی قرارداد تحقق مییابد بنابراین توسعه تجهیزات و نیروی انسانی فقط یکبار در سال سیزدهم برای ظرفیت 1.200.000 تن صورت میپذیرد. تجهیزات پیشبینیشده در این ظرفیت پاسخگوی نیاز دو سال پایانی قرارداد نیز خواهد بود. ازاینرو با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی چهارم توسط نرمافزار کامفار به شرح جدول (24) است.
جدول(24): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی چهارم توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
98/20 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
02/9 |
NPV |
ریال |
17.173.607.114 |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
90/18 |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 500.000 تن در سال و نرخ رشد 6%، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره 20 ساله قراردادی توجیه اقتصادی دارد.
نتیجه سناریو پنجم:
جدول (25): ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی پنجم
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
10 |
15 |
18 |
بعد از سال بیستم |
بر اساس نرخ رشد 8%، در سال دهم قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن، در سال پانزدهم به 1.200.000 تن در سال و در سال هجدهم به 1.600.000 تن خواهد رسید. ازاینرو تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز ترمینال تا سال دهم برای ظرفیت 800.000 تن، از سال یازدهم تا سال پانزدهم برای ظرفیت 1.200.000 تن پیشبینی میشود اما با توجه به اینکه ظرفیت 16.00.000 تن در سه سال پایانی قرارداد تحقق مییابد بنابراین توسعه تجهیزات و نیروی انسانی یکبار در سال یازدهم قرارداد برای ظرفیت 1.200.000 تن و یکبار دیگر در سال شانزدهم قرارداد برای ظرفیت 1.600.000 تن صورت میپذیرد. تجهیزات پیشبینیشده در این ظرفیت پاسخگوی نیاز سه سال پایانی قرارداد نیز خواهد بود. ازاینرو با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی پنجم توسط نرمافزار کامفار به شرح جدول (26) است .
جدول (26): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی پنجم توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
45/23 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
52/8 |
NPV |
ریال |
68.775.593.267 |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
59/16 |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 500000 تن در سال و نرخ رشد 8%، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره 20 ساله قراردادی توجیه اقتصادی دارد.
نتیجه سناریو ششم:
جدول(27): ایام دستیابی به حجم عملیاتی موردنظر جهت توسعه تجهیزات و نیروی انسانی برای سناریوی ششم
ظرفیت موردنظر جهت توسعه |
800.000 تن |
1.200.000 تن |
1.600.000 تن |
2.000.000 تن |
سال رسیدن به ظرفیت توسعه |
1 |
12 |
18 |
بعد از سال بیستم |
بر اساس نرخ رشد 5%، در سال سوم قرارداد حجم عملیات سالانه ترمینال به 800.000 تن، در سال دوازدهم به 1.200.000 تن در سال و در سال هجدهم به 1.600.000 تن خواهد رسید. ازاینرو تجهیزات و نیروی انسانی موردنیاز ترمینال تا سال سوم برای ظرفیت 800.000 تن، از سال چهارم تا سال دوازدهم برای ظرفیت 1.200.000 تن، از سال سیزدهم تا سال هجدهم برای ظرفیت 1.600.000 تن پیشبینی میشود اما با توجه به اینکه ظرفیت 16.00.000 تن در سه سال پایانی قرارداد تحقق مییابد بنابراین توسعه تجهیزات و نیروی انسانی یکبار در سال چهارم قرارداد برای ظرفیت 1.200.000 تن و یکبار دیگر در سال سیزدهم قرارداد برای ظرفیت 1.600.000 تن صورت میپذیرد. تجهیزات پیشبینیشده در این ظرفیت پاسخگوی نیاز سه سال پایانی قرارداد نیز خواهد بود. ازاینرو با در نظر گرفتن مفروضات فوق نتایج حاصل از بررسی سناریوی ششم توسط نرمافزار کامفار به شرح زیر است.
جدول (28): نتایج حاصل از ارزیابی سناریوی ششم توسط نرمافزار کامفار
شاخصها |
واحد |
نتایج |
شاخصها |
واحد |
نتایج |
IRR |
درصد |
53/35 |
دوره بازگشت سرمایه عادی |
سال |
06/6 |
NPV |
ریال |
340.976.299.530 |
دوره بازگشت سرمایه متحرک |
سال |
44/8 |
سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر با حجم عملیات پایه 800.000 تن در سال و نرخ رشد 5%، مطابق مفروضات و شرایط این پژوهش، برای دوره 20 ساله قراردادی توجیه اقتصادی دارد.
پیشنهادها:
(1) یجاد ترمینال دوم در بندر نوشهر بهمنظور ایجاد رقابت با ترمینال اول در جهت بالا بردن سطح کیفی خدمات، جذب کالاهای جدید و افزایش اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در بندر نوشهر ضروری به نظر میرسد، (2) با توجه به اینکه در سه سناریوی این پژوهش، طرح سرمایهگذاری در ترمینال دوم بندر نوشهر توجیهپذیر بوده و امکان تعدیل سایر سناریوها از طریق افزایش مدت بهرهبرداری از ترمینال، کاهش نرخ اجارههای ثابت و متغیر و . . . نیز وجود دارد لذا پیشنهاد میشود این پروژه به سرمایهگذاران بخشهای بندری معرفی گردد، (3) با توجه به عدم امکان پیشبینی دقیق رشد حجم عملیات بندری بر اساس آمارهای سنوات گذشته، پیشنهاد میشود مدیران دولتی حمایتهای لازم را در جهت پوشش ریسک سرمایهگذاری، در قراردادهای منعقده در نظر بگیرند، (4) تعیین نرخ سود برای تسهیلات اعطایی به سرمایهگذاران در حداقل نرخ بازده داخلی (IRR)، میتواند ضمن توجیهپذیر نمودن سرمایهگذاری در سناریوهای مختلف این پژوهش، کاهش ریسک سرمایهگذاری را برای بخش خصوصی به همراه داشته باشد و (5) فرصتهای سرمایهگذاری در سطح بنادر کشور استخراج و مطالعات شناخت بازار و ارزیابی اقتصادی در رابطه با این فرصتها انجام پذیرد. این امر به معرفی بهتر و مؤثرتر فرصتهای سرمایهگذاری در بنادر کشور و جذب بیشتر سرمایهگذاران داخلی و خارجی کمک میکند.
[1]. General Cargo
[2]. عمده تجهیزات تخلیه و بارگیری وارداتی از کشورهای مذکور خریداری میشوند.
[1]. Unido